1,2 Bạn Thiên-phong thân kính,
Trong tác phẩm trước, tôi đã tường thuật mọi điều Chúa Cứu Thế làm và dạy từ ban đầu cho đến ngày Ngài được tiếp đón về trời. Trước khi từ giã, Chúa cậy Thánh Linh ban huấn thị cho các sứ đồ Ngài đã chọn.
3 Chúa nêu nhiều bằng cớ vững chắc chứng tỏ Ngài đang sống sau những ngày chịu chết cách đau thương. Suốt bốn mươi ngày, Chúa cho các sứ đồ gặp Ngài nhiều lần để dạy họ về Nước Trời.
4 Khi họp mặt, Chúa căn dặn: “Các con đừng vội ra khỏi thành Giê-ru-sa-lem, nhưng phải ở lại chờ đợi điều Cha hứa, như Ta đã nói trước.
5 Vì Giăng chỉ làm lễ báp-tem bằng nước, nhưng ít ngày nữa các con sẽ được báp-tem bằng Thánh Linh.”
Chúa về trời
6 Trong một buổi họp, các sứ đồ hỏi: “Thưa Chúa, có phải đây là lúc Chúa khôi phục nước Y-sơ-ra-ên không?”
7 Chúa đáp: “Các con không nên tìm biết giờ khắc do Chúa Cha ấn định; việc đó thuộc quyền của Ngài,
8 nhưng khi Thánh Linh giáng trên các con, các con sẽ nhận được quyền năng làm chứng cho Ta tại Giê-ru-sa-lem, cả xứ Giu-đê, xứ Sa-ma-ri, và khắp thế giới.”
9 Dạy bảo các sứ đồ xong, Chúa được tiếp rước lên trời đang khi họ ngắm nhìn Ngài. Một đám mây che khuất Chúa, không ai còn trông thấy nữa.
10 Các sứ đồ còn đăm đăm nhìn lên trời, thình lình có hai người đàn ông mặc áo trắng đến gần
11 hỏi họ: “Này các anh, các anh đứng ngóng lên trời làm chi? Chúa Giê-xu vừa được tiếp đón về trời cũng sẽ trở lại y như cách Ngài lên trời.”
Cầu nguyện trên phòng cao
12 Các sứ đồ liền xuống núi Ô-liu, trở về Giê-ru-sa-lem. Núi ấy chỉ cách Giê-ru-sa-lem độ một cây số rưỡi.
13 Họ họp nhau trên một phòng cao, là chỗ trọ của Phê-rơ, Giăng, Gia-cơ, Anh-rê, Phi-líp, Thô-mai, Ba-thế-lâm, Mã-thi, Gia-cơ con An-phê, Si-môn Xê-lốt và Giu-đe con Gia-cơ.
14 Ngoài các sứ đồ còn có các nữ môn đệ, cùng bà Ma-ri, mẹ Chúa Giê-xu và các em trai Ngài. Tất cả đều đồng tâm bền chí cầu nguyện.
Mã-thư thay thế Giu-đa
15 Một hôm, giữa buổi họp của 120 môn đệ của Chúa, Phê-rơ đứng lên phát biểu:
16 “Thưa các anh em, lời Thánh kinh phải được ứng nghiệm. Trong một bài thơ của Đa-vít, Thánh Linh đã báo trước về Giu-đa, người điềm chỉ cho bọn bắt Chúa Giê-xu.
17 Nó vốn thuộc hàng ngũ chúng ta, dự phần phục vụ với chúng ta.
18 Nhưng nó phản bội, bán Chúa lấy tiền mua đất rồi té nhào xuống, bụng nứt ra, ruột đổ tung toé.
19 Chuyện ấy cả dân thành Giê-ru-sa-lem đều biết rõ, nên họ gọi miếng đất ấy là ‘Cánh đồng huyết’ (theo thổ ngữ là Hắc-ên-đa-ma)
20 đúng như sách Thi thiên đã viết:
‘Nhà cửa nó hoang vắng tiêu điều,
Cư xá nó không còn ai lưu trú!’
và ‘Một người khác phải lãnh nhiệm vụ nó.’
21 “Vậy bây giờ phải chọn một người đã cùng chúng ta theo Chúa suốt thời gian Ngài hoạt động,
22 từ lúc Giăng bắt đầu làm báp-tem cho đến ngày Chúa về trời. Phải cử một người hiệp với chúng ta làm chứng cho mọi người biết Chúa đã sống lại.”
23 Các môn đệ đề cử hai người là Giô-sép, con trai Ba-sa-ba (biệt danh là Giác-tu) và Mã-thư,
24 rồi cầu nguyện: “Thưa Chúa, Ngài biết rõ lòng người. Xin Chúa chọn một trong hai người này thay thế Giu-đa
25 để làm sứ đồ phục vụ Chúa, vì Giu-đa đã đào nhiệm để đi vào cõi hư vong.”
26 Họ bắt thăm trúng Mã-thư, nên ông được bổ nhiệm làm sứ đồ.
Chúa Thánh Linh giáng lâm
1 Đến ngày lễ Ngũ tuần, các môn đệ Chúa đều họp mặt đông đủ.
2 Thình lình, có tiếng động từ trời như luồng gió mạnh thổi vào đầy nhà.
3 Các môn đệ thấy những chiếc lưỡi bằng lửa xuất hiện, đậu trên đầu mỗi người.
4 Tất cả đều đầy dẫy Thánh Linh, mỗi người bắt đầu nói một ngoại ngữ do Thánh Linh chỉ bảo.
Dân chúng hiếu kỳ
5 Lúc đó, tại thủ đô Giê-ru-sa-lem có những người Do-thái và người mộ đạo từ nhiều dân tộc về dự lễ.
6 Tiếng động vang ra, một đám đông kéo đến, vô cùng kinh ngạc vì nghe các môn đệ nói đúng ngôn ngữ của mỗi dân tộc.
7 Họ sửng sốt hỏi nhau: “Những người ấy không phải là người Ga-li-lê sao?
8,11 Tại sao họ nói được tiếng mẹ đẻ của chúng ta, để miêu tả những công việc phi thường của Thượng Đế?” Đám đông ấy gồm người Bắc-thi, Mã-đại, Ê-lam, Lưỡng-hà, Do-thái, Cáp-ba-đốc, Bông-ty, Tiểu Á, Phi-ri-gi, Bam-phi-ly, Ai-cập, Ly-bi (vùng Sy-ren), du khách từ La-mã - cả người Do-thái và người nước ngoài theo đạo Do-thái - người Cơ-rết và Á-rập.
12 Mọi người kinh ngạc, bối rối hỏi nhau: “Việc này có nghĩa gì đây?”
13 Có người lại chế giễu: “Họ say rượu ngọt đó!”
Phê-rơ công bố Phúc âm
14 Nhưng Phê-rơ cùng mười một sứ đồ đứng lên giải thích: “Thưa đồng bào và tất cả các ngài đang ở tại thủ đô, xin lưu ý nghe tôi trình bày.
15 Những người này không say rượu như đồng bào lầm tưởng, vì bây giờ mới chín giờ sáng.
16 Nhưng việc này đã được nhà tiên tri Giô-ên báo trước:
17 ‘Chúa dạy: Trong những ngày cuối cùng
Ta sẽ đổ Thần Ta trên mọi người.
Con trai và con gái họ sẽ nói tiên tri.
Thanh niên sẽ thấy khải tượng
Phụ lão sẽ được báo mộng.
18 Trong những ngày ấy, Ta sẽ đổ Thần Ta
Đầy dẫy các đầy tớ nam nữ Ta,
Họ sẽ truyền giảng lời Ta.
19 Ta sẽ tạo những hiện tượng lạ trên trời
Và làm những dấu lạ dưới đất
Như máu, lửa và luồng khói.
20 Mặt trời sẽ tối đen như mực
Mặt trăng đỏ như máu
Trước ngày lớn và vinh quang của Ta.
21 Khi ấy, ai cầu khẩn danh Chúa đều được cứu.’
22 Thưa đồng bào, xin lưu ý nghe điều quan trọng này: Thượng Đế đã công khai xác nhận Giê-xu người Na-xa-rét là Chúa Cứu Thế, bằng cách dùng tay Ngài thực hiện ngay trước mắt đồng bào những phép lạ, dấu lạ và việc phi thường.
23 Ngài bị nộp cho đồng bào đúng theo chương trình Thượng Đế đã tiên liệu. Đồng bào đã mượn tay người La-mã đóng đinh và giết Ngài trên cây thập tự.
24 Nhưng Thượng Đế cho Ngài sống lại, giải thoát Ngài khỏi nỗi thống khổ của sự chết, vì Âm phủ không có quyền giam giữ Ngài,
25 như vua Đa-vít đã viết:
‘Tôi luôn luôn thấy Chúa trước mặt
Chúa ở bên phải tôi, nên tôi không nao núng
26 Do đó, lòng tôi hân hoan, lưỡi tôi mừng rỡ
Thân xác tôi an nghỉ trong niềm hy vọng
27 Vì Chúa không bỏ rơi linh hồn tôi trong Âm phủ
Cũng chẳng để Đấng Thánh của Chúa bị rữa nát.
28 Bởi Chúa đã chỉ cho tôi con đường sống
Và cho tôi nức lòng mừng rỡ trước mặt Chúa.’
29 “Thưa đồng bào, tôi xin nhấn mạnh: vua Đa-vít, tổ phụ chúng ta đã qua đời và được an táng trong lăng tẩm hiện còn trong thành phố này.
30 Tuy nhiên, Đa-vít là nhà tiên tri nên biết Thượng Đế sẽ đặt một hậu tự mình lên ngai báu.
31 Người đã thấy và báo trước sự sống lại của Chúa Cứu Thế:
‘Linh hồn Ngài sẽ không bị bỏ rơi nơi Âm phủ
Thân thể Ngài sẽ không bao giờ rữa nát’
32 “Thượng Đế đã khiến Chúa Giê-xu sống lại; tất cả chúng tôi đều chứng kiến.
33 Chúa Giê-xu được rước lên ngồi bên phải ngai Thượng Đế, đã nhận lãnh Thánh Linh theo lời hứa của Thượng Đế và đổ Thánh Linh xuống như đồng bào đang nghe thấy.
34 Vì Đa-vít chưa lên trời nhưng đã viết:
‘Thượng Đế bảo Chúa tôi:
Hãy ngồi bên phải Ta
35 Cho đến chừng ta đặt kẻ thù dưới gót chân Con.’
36 “Vậy xin toàn thể đồng bào nhận thức cho chắc chắn: Chúa Giê-xu mà đồng bào đóng đinh trên cậy thập tự đã được Thượng Đế tôn làm Chúa Tể vũ trụ và Cứu Tinh của nhân loại.”
Lời kêu gọi
37 Nghe lời giảng giải, dân chúng cảm động sâu xa, liền hỏi Phê-rơ và các sứ đồ: “Thưa các anh, chúng tôi phải làm chi?”
38 Phê-rơ đáp: “Anh em phải hối cải, mỗi người phải nhân danh Chúa Giê-xu chịu báp-tem để được tha tội, rồi sẽ nhận được Thánh Linh.
39 Vì Chúa hứa ban Thánh Linh cho anh em và dòng dõi, cho cả những người ở các xứ xa lạ được Thượng Đế, Chúa chúng ta, lựa chọn.”
40 Phê-rơ tiếp tục giảng giải, trình bày nhiều bằng chứng rồi khích lệ: “Anh em hãy thoát ly thế hệ đồi truỵ này!”
41 Nhiều người tiếp nhận lời Chúa và chịu báp-tem. Trong ngày đó có độ 3.000 người tin Chúa.
42 Các tín hữu chuyên tâm vâng giữ lời dạy của các sứ đồ, giao hảo với anh em, bẻ bánh tưởng niệm Chúa và cầu nguyện.
Hội thánh đầu tiên
43 Mọi người đều kinh sợ vì các sứ đồ làm nhiều phép lạ và việc phi thường.
44 Tất cả các tín hữu đều sát cánh nhau và góp tài sản làm của chung.
45 Họ bán của cải, sản nghiệp, rồi chia cho nhau theo nhu cầu mỗi người.
46 Anh em tín hữu đồng tâm nhóm họp hằng ngày tại Đền Thờ, rồi về bẻ bánh tưởng niệm Chúa từ nhà này qua nhà khác, ăn chung với nhau cách vui vẻ, chân thành.
47 Họ luôn ca ngợi Thượng Đế và được mọi người quý mến. Mỗi ngày Chúa cứ tăng thêm số người được cứu.
Người què được lành
1 Một hôm, vào buổi cầu nguyện ba giờ chiều, Phê-rơ và Giăng lên Đền Thờ.
2 Tại cửa Đẹp của Đền Thờ, có một anh què từ lúc mới sinh, hằng ngày nhờ người khiêng đến để xin tiền khách đi lễ.
3 Anh què trông thấy Phê-rơ và Giăng sắp bước vào Đền Thờ, liền ngửa tay xin bố thí.
4 Phê-rơ và Giăng nhìn thẳng mặt anh rồi bảo: “Anh nhìn chúng tôi đây!”
5 Người què ngó chăm hai ông, mong sẽ được ít tiền bố thí.
6 Phê-rơ nói: “Tôi không có bạc vàng nhưng tôi biếu anh điều tôi có: Nhân danh Chúa Giê-xu ở Na-xa-rét, đứng dậy! Bước!”
7 Đồng thời Phê-rơ nắm tay phải anh kéo lên, lập tức bàn chân và mắt cá anh lành mạnh.
8 Anh vùng đứng dậy, bước đi, theo hai sứ đồ vào Đền Thờ, vừa đi vừa nhảy, vừa ca tụng Thượng Đế.
9 Dân chúng theo dõi diễn biến ấy,
10 nhận ra là anh què vẫn ngồi ăn xin tại cửa Đẹp, nên đều sửng sốt kinh hoàng.
Phê-rơ giảng Phúc âm
11 Thấy anh nắm tay Phê-rơ và Giăng, họ vô cùng kinh ngạc, kéo nhau chạy theo đến hành lang Sa-lô-môn.
12 Phê-rơ quay lại giảng giải: “Thưa đồng bào, sao đồng bào sửng sốt nhìn chúng tôi như thế? Đồng bào tưởng nhờ quyền phép hay công đức của chúng tôi mà người què đi được sao?
13 Đó là do Thượng Đế của Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp. Thượng Đế của tổ tiên chúng ta làm rạng danh Chúa Giê-xu, Đầy tớ Ngài. Đồng bào đã bắt Chúa giải nạp cho Phi-lát và ngoan cố chống đối khi Phi-lát định thả Ngài.
14 Đồng bào đã khước từ Đấng Thánh và Công Chính để xin phóng thích một kẻ giết người.
15 Đồng bào đã giết Chúa Sự Sống, nhưng Thượng Đế đã cho Ngài sống lại; chúng tôi đây đều là nhân chứng.
16 Nhờ tin danh Giê-xu, người què đang đứng trước mặt đồng bào đây được lành. Danh Giê-xu và niềm tin nơi Ngài đã chữa cho anh này khỏi tật nguyền như đồng bào vừa chứng kiến.
17 “Thưa đồng bào, tôi biết đồng bào cũng như các nhà lãnh đạo đã hành động cách vô ý thức.
18 Việc này xảy ra đúng theo lời Thượng Đế báo trước - do các nhà tiên tri truyền lại - rằng Chúa Cứu Thế phải chịu khổ hình.
19 Vậy đồng bào hãy ăn năn trở về với Chúa để tội lỗi được tẩy sạch.
20 Như thế, Thượng Đế mới thực hiện Thời kỳ Hạnh phúc và sai Chúa Cứu Thế Giê-xu trở lại với đồng bào.
21 Hiện nay Chúa Giê-xu còn phải ở lại Thiên đàng cho đến Thời kỳ Phục hưng vạn vật. Đó là điều Thượng Đế đã phán dạy từ xưa, qua môi miệng các nhà tiên tri thánh.
22 Mai-sen đã nói: ‘Từ giữa nhân dân, Thượng Đế sẽ dấy lên một Nhà Tiên tri như tôi, đồng bào phải vâng theo mọi điều Ngài dạy.
23 Ai không vâng lời Tiên tri ấy sẽ bị khai trừ khỏi nhân dân.’
24 “Thật thế, tất cả các nhà tiên tri từ Sa-mu-ên về sau đều báo trước những việc ngày nay.
25 Đồng bào là con cháu các nhà tiên tri và là người thừa hưởng giao ước Thượng Đế đã lập với tổ tiên ta. Thượng Đế đã hứa với Áp-ra-ham: “Nhờ Hậu tự của con, cả nhân loại sẽ hưởng hạnh phúc.”
26 Vậy Thượng Đế đã tấn phong Đầy tớ Ngài và sai Người đem hạnh phúc cho đồng bào trước hết, dìu dắt mỗi người rời bỏ con đường tội lỗi.”
Hội đồng Quốc gia
1,3 Phê-rơ và Giăng đang nói chuyện với dân chúng, thình lình các thầy tế lễ, viên chỉ huy đội tuần cảnh Đền Thờ và các thầy Sa-đức xông vào bắt hai ông. Họ hết sức bực mình vì Phê-rơ và Giăng dạy dỗ dân chúng và truyền giảng về sự sống lại của Chúa Giê-xu. Lúc ấy trời đã tối nên họ đem hai ông giam tạm trong lao xá một đêm.
4 Tuy nhiên, nhiều người tin Chúa khi nghe lời truyền giảng. Số tín hữu tăng lên đến 5.000.
5 Qua ngày sau, Hội đồng Quốc gia họp tại Giê-ru-sa-lem.
6 Có cả An-ne, thầy Tế lễ tối cao, Cai-phe, Giô-an, Á-lịch-sơn và những nhân vật khác trong gia tộc An-ne.
7 Phê-rơ và Giăng bị giải đến tra vấn: “Các anh nhờ quyền lực nào chữa bệnh? Các anh nhân danh ai?”
8 Phê-rơ được đầy dẫy Thánh Linh, giải đáp: “Thưa các nhà lãnh đạo và các trưởng lão,
9 hôm nay chúng tôi bị bắt vì làm phúc cho một người tàn tật và bị tra hỏi về cách chữa lành người què.
10 Xin quý vị và toàn thể nhân dân lưu ý, đây là nhờ danh Chúa Giê-xu ở Na-xa-rét. Quý vị đã xử tử Chúa trên cây thập tự nhưng Thượng Đế đã cho Chúa sống lại. Nhờ Chúa Giê-xu, người què này được lành mạnh và đứng trước mặt quý vị.
11 Chúa là Tảng đá bị quý vị loại bỏ, nhưng đã trở thành Tảng đá móng.
12 Ngoài Chúa Giê-xu, không ai có quyền năng cứu rỗi loài người, vì dưới bầu trời này, chúng ta không thể kêu cầu danh nào khác để được cứu rỗi.”
13 Thấy Phê-rơ và Giăng rất can đảm dù ít học, mọi người đều ngạc nhiên. Họ cũng nhận ra hai ông đã từng sống với Chúa Giê-xu.
14 Nhưng thấy người què đã được chữa lành đứng cạnh hai ông, họ không biết đối xử thế nào,
15 nên ra lệnh đem hai ông ra khỏi phòng họp. Hội đồng bắt đầu thảo luận:
16 “Chúng ta phải xử hai người này thế nào? Thật họ đã làm một phép lạ hiển nhiên, cả dân thành Giê-ru-sa-lem đều biết rõ, chúng ta không thể nào chối cãi.
17 Nhưng muốn phong trào này khỏi lan rộng trong nhân dân, chúng ta phải hăm doạ, không cho họ truyền bá danh Giê-xu nữa!”
18 Họ đòi hai ông vào và ra lệnh cấm giảng dạy Danh Giê-xu.
19 Nhưng Phê-rơ và Giăng trả lời: “Trước mặt Thượng Đế, chúng tôi nên vâng lời quý vị hay vâng lời Thượng Đế? Điều nào phải quấy xin quý vị vui lòng thẩm định.
20 Vì chúng tôi không thể ngưng nói những điều chúng tôi đã nghe thấy.”
21,22 Sau khi hăm doạ lần nữa, họ thả hai ông ra vì sợ nhân dân. Họ không biết phải trừng phạt thế nào vì nhân dân đều ca tụng Thượng Đế về việc người què trên 40 tuổi được chữa lành.
Hội thánh đồng tâm cầu nguyện
23 Vừa được thả ra, Phê-rơ và Giăng liền trở về với anh em tín hữu, kể lại những lời hăm doạ của Hội đồng Quốc gia Do-thái.
24 Nghe xong, mọi người đồng lòng cầu xin Thượng Đế: “Lạy Chúa, chính Chúa đã sáng tạo trời, đất, biển và vạn vật.
25 Thánh Linh Chúa đã phán qua môi miệng Đa-vít, tổ tiên chúng con và là đầy tớ Ngài:
‘Tại sao các quốc gia cuồng giận
Các dân tộc âm mưu vô ích
26 Các vua trên thế giới nổi dậy
Các nhà cầm quyền liên minh
Chống lại Thượng Đế và Chúa Cứu Thế của Ngài?’
27 “Thật thế, trong thành phố này, Hê-rốt, Phi-lát, người La-mã và dân Do-thái cấu kết nhau chống lại Đầy tớ Thánh của Ngài là Giê-xu, Chúa Cứu Thế,
28 nhưng vô tình họ đã thực hiện chương trình của Ngài.
29 Lạy Chúa, xin Ngài ghi nhớ lời người đe doạ và xin cho các đầy tớ Chúa đủ can đảm công bố lời Chúa.
30 Xin Chúa đưa tay chữa bệnh, thực hiện phép lạ và việc quyền năng nhân danh Chúa Giê-xu, Đầy tớ Thánh của Ngài!”
31 Khi cầu nguyện xong, phòng họp rúng chuyển, mọi người đều đầy tràn Thánh Linh và can đảm công bố đạo Chúa.
Chia cơm sẻ áo
32 Số tín hữu đông đảo ấy đều đồng tâm nhất trí, không ai coi tài sản mình là của riêng, nhưng kể mọi vật là của chung.
33 Các sứ đồ đầy dẫy quyền năng, truyền giảng sự sống lại của Chúa Giê-xu và được mọi người quý mến.
34 Không một tín hữu nào túng thiếu vì nhiều người bán nhà cửa, ruộng đất
35 và trao tiền cho các sứ đồ phân phối cho tín hữu tuỳ theo nhu cầu mỗi người.
36 Giô-sép - thuộc chi tộc Lê-vi, quê ở đảo Síp, được các sứ đồ gọi là Ba-na-ba (nghĩa là “Con trai sự an ủi") -
37 bán ruộng đất rồi trao tiền cho các sứ đồ.
A-na-nia và Sa-phi-ra
1 A-na-nia đồng ý với vợ là Sa-phi-ra đem bán tài sản,
2 cất bớt một số tiền, rồi trao phần còn lại cho các sứ đồ.
3 Nhưng Phê-rơ hỏi: “A-na-nia, sao anh để Sa-tan xâm chiếm tâm hồn, xui anh dối Chúa Thánh Linh, giữ lại một phần tiền bán đất?
4 Khi chưa bán, đất đó chẳng phải thuộc quyền sở hữu của anh sao? Lúc bán rồi, anh vẫn có quyền sử dụng tiền đó. Tại sao anh âm mưu việc ác trong lòng? Đây không phải anh dối người, nhưng dối Chúa!”
5 A-na-nia nghe xong liền ngã xuống, tắt thở. Người nào nghe tin ấy đều khiếp sợ.
6 Các thanh niên đứng dậy khâm liệm xác A-na-nia, mang đi chôn.
7 Độ ba giờ sau, vợ A-na-nia đến, không hay biết việc mới xảy ra.
8 Phê-rơ hỏi: “Xin chị cho biết đây có phải tất cả số tiền bán đất không?” Chị đáp: “Thưa đúng, đó là tất cả tiền bán đất!”
9 Phê-rơ nói: “Tại sao anh chị đồng lòng thách thức Thánh Linh của Chúa? Này, những người chôn chồng chị đã về đến ngoài cửa, họ cũng sẽ đem chị đi luôn!”
10 Sa-phi-ra lập tức ngã nhào dưới chân Phê-rơ và tắt thở. Các thanh niên bước vào, thấy chị đã chết, liền đem ra mai táng bên chồng.
11 Cả Hội thánh đều kinh hãi. Người ngoài nghe chuyện đều khiếp sợ.
Nhiều người bệnh được chữa lành
12 Các sứ đồ làm nhiều phép lạ và việc kỳ diệu giữa nhân dân. Tất cả tín hữu đều đồng tâm hội họp tại hành lang Sa-lô-môn.
13 Người ngoài không ai dám đến họp, dù mọi người đều kính phục những người theo Chúa.
14 Số nam nữ tín hữu cứ tăng thêm mãi.
15 Người ta khiêng người bệnh ra đường, đặt trên giường hay trên cáng, để khi Phê-rơ đi qua, bóng ông cũng che được một số người.
16 Dân chúng ở các thành phố gần thủ đô cũng lũ lượt kéo đến, mang theo người bệnh và người bị quỷ ám; tất cả đều được chữa lành.
Các sứ đồ bị bắt
17 Thầy Tế lễ tối cao và các phụ tá thuộc phái Sa-đức vô cùng ghen ghét các sứ đồ,
18 nên bắt họ giam vào ngục.
19 Nhưng đêm ấy, một thiên sứ mở cổng ngục đem họ ra, căn dặn:
20 “Hãy vào Đền Thờ, công bố cho dân chúng nghe Lời Hằng Sống.”
21 Tảng sáng, các sứ đồ vào Đền Thờ giảng dạy. Thầy Tế lễ tối cao và các phụ tá đến, triệu tập Hội đồng Quốc gia, gồm toàn thể các nhà lãnh đạo Do Thái, rồi ra lệnh giải các sứ đồ ra xét xử.
22 Nhưng bọn tuần cảnh vào ngục không thấy họ đâu cả, liền trở về trình:
23 “Chúng tôi thấy ngục thất khoá kỹ càng, lính canh gác ngoài cửa. Nhưng khi mở cửa ra, chúng tôi không thấy ai cả!”
24 Viên chỉ huy đội tuần cảnh Đền Thờ và các thầy trưởng tế đều lúng túng, không biết xử trí thế nào.
25 Ngay lúc ấy, có người đến báo cáo: “Những người bị giam đã vào trong Đền Thờ, dạy dỗ dân chúng.”
26 Viên chỉ huy và đội tuần cảnh bắt giải các sứ đồ đi, nhưng không dám dùng bạo lực vì sợ dân chúng ném đá.
27 Họ giải các sứ đồ ra trước Hội đồng Quốc gia. Thầy Tế lễ tối cao chất vấn:
28 “Chúng ta đã truyền lệnh nghiêm cấm các anh nhân danh Người ấy giảng dạy, nhưng bây giờ đạo lý của các anh đã tràn ngập thủ đô. Các anh muốn bắt chúng ta chịu trách nhiệm về máu của Người ấy sao?”
29 Nhưng Phê-rơ và các sứ đồ trả lời: “Chúng tôi phải vâng lời Thượng Đế hơn vâng lời loài người.
30 Thượng Đế của tổ tiên chúng ta đã cho Chúa Giê-xu sống lại, mặc dù các ông đã giết Ngài trên cây thập tự.
31 Thượng Đế đã đưa Ngài lên địa vị tột đỉnh, tôn Ngài làm Lãnh tụ và Chúa Cứu Thế. Nhờ đó dân Y-sơ-ra-ên có cơ hội hối cải và được tha tội.
32 Chúng tôi là nhân chứng biết rõ việc ấy. Thánh Linh mà Thượng Đế ban cho những người vâng lời Ngài cũng làm chứng với chúng tôi.”
Luật gia Ga-ma-liên
33 Nghe xong, các nhà lãnh đạo Do-thái giận bầm gan, tím ruột, định tâm giết các sứ đồ.
34 Nhưng Ga-ma-liên, giáo sư luật khoa, thuộc phái Biệt-lập, được nhân dân kính trọng, từ hàng ghế Hội đồng đứng lên, ra lệnh đem các sứ đồ ra ngoài trong chốc lát.
35 Ông nói: “Thưa Hội đồng, xin quý vị thận trọng khi xét xử những người này.
36 Trước đây, Thêu-đa nổi loạn, xưng hùng xưng bá, chiêu tập độ 400 người. Nhưng nó bị giết, tất cả bè đảng đều tan rã.
37 Sau đó, Giu-đa ở Ga-li-lê nổi dậy vào thời kỳ kiểm tra dân số, kéo theo khá đông người, nhưng rồi nó cũng chết và thủ hạ đều tan rã.
38 Cho nên, trường hợp những người này, tôi xin quý vị hãy tránh xa và để mặc họ, vì nếu mưu lược và phong trào này do họ phát động, tự nó sẽ sụp đổ.
39 Nhưng nếu là do Thượng Đế, quý vị đã không thể nào tiêu diệt, trái lại, quý vị còn vô tình chiến đấu chống lại Thượng Đế.”
40 Hội đồng nghe theo lời khuyên, cho giải các sứ đồ vào, sai đánh đòn và nghiêm cấm không cho nói đến Danh Giê-xu nữa.
41 Các sứ đồ được tự do ra về, vui mừng sung sướng vì được công nhận là người xứng đáng chịu sỉ nhục vì danh Chúa.
42 Mỗi ngày, họ cứ tiếp tục dạy dỗ và truyền giảng về Chúa Cứu Thế Giê-xu tại Đền Thờ và trong nhà các tín hữu.
Các uỷ viên cứu tế
1 Lúc ấy, số tín hữu càng gia tăng nhanh chóng. Người Do Thái theo văn hoá Hy-lạp than phiền người Hy-bá vì các quả phụ trong nhóm họ không được cấp phát thực phẩm đầy đủ.
2 Mười hai sứ đồ triệu tập toàn thể tín hữu và tuyên bố: “Chúng tôi không thể bỏ việc giảng dạy lời Chúa để lo phân phối lương thực.
3 Vậy xin anh em cử bảy người được tiếng khen, đầy dẫy Thánh Linh và khôn ngoan để chúng tôi uỷ thác việc này.
4 Còn chúng tôi sẽ chuyên lo cầu nguyện và truyền giảng Đạo Chúa.
5 Đề nghị này được toàn thể tín hữu chấp thuận. Họ chọn Ê-tiên là người đầy đức tin và Thánh Linh, Phi-líp, Bô-cô-rơ, Ni-ca-nô, Ti-môn, Ba-mê-na và Ni-cơ-la là người An-ti-ốt mới theo đạo Do-thái.
6 Bảy người trình diện và được các sứ đồ đặt tay cầu nguyện.
7 Đạo Chúa phát triển mạnh. Số tín hữu tại Giê-ru-sa-lem ngày càng gia tăng đông đảo. Cũng có nhiều thầy tế lễ theo Đạo nữa.
Ê-tiên bị bắt
8 Ê-tiên được đầy ân phúc và quyền năng, làm nhiều việc kỳ diệu và phép lạ vĩ đại giữa nhân dân.
9 Nhưng một số người Do-thái thuộc đảng Tự do hợp với người Do-thái ở Ly-bi, Á-lịch-sơn, Si-li-si và Tiểu Á, nổi lên tranh luận với Ê-tiên.
10 Nhưng họ không thể đấu trí với ông hoặc chống lại Thánh Linh là Đấng hướng dẫn ông.
11 Nên họ ngầm xúi giục mấy người khác phao tin: “Chúng tôi có nghe người này xúc phạm Mai-sen và Thượng đế.”
12 Họ sách động quần chúng, xúi giục các trưởng lão, các thầy dạy luật, rồi xông vào bắt Ê-tiên giải đến trước Hội đồng Quốc gia.
13 Họ dùng nhân chứng khai gian: “Ngườì này luôn luôn xúc phạm Đền Thờ và luật pháp.
14 Chúng tôi nghe nó nói Giê-xu người Na-xa-rét sẽ phá huỷ Đền Thờ và thay đổi luật lệ Mai-sen đã truyền dạy.”
15 Mọi người trong Hội đồng chăm chú nhìn Ê-tiên, thấy gương mặt ông sáng rực như diện mạo thiên sứ.
Ê-tiên giảng Thánh kinh
1 Thầy Tế lễ tối cao hỏi Ê-tiên: “Lời tố cáo đó đúng không?”
2 Ê-tiên đáp: “Thưa các vị lãnh đạo, xin nghe tôi trình bày. Thượng Đế vinh quang đã hiện ra với Áp-ra-ham, tổ phụ chúng ta, khi ông còn ở vùng Lưỡng hà, chưa dời đến Cha-ran.
3 Thượng Đế bảo: “Hãy rời bỏ quê hương, thân tộc và đi đến xứ Ta sẽ chỉ cho.”
4 Áp-ra-ham ra khỏi xứ Canh-đê và định cư tại Cha-ran. Sau khi thân phụ ông qua đời, Thượng Đế đem ông đến đất nước này.
5 Chúa không cho ông sản nghiệp gì trong xứ, dù chỉ một tấc đất cũng không. Nhưng Ngài hứa sẽ ban cả xứ cho ông và hậu tự làm sản nghiệp, dù lúc ấy ông chưa có con.
6 Chúa báo trước: “Dòng dõi con sẽ kiều ngụ nơi đất khách, làm nô lệ và bị ngược đãi trong 400 năm.”
7 Thượng Đế cũng hứa: “Chính Ta sẽ phạt dân tộc áp bức họ, rồi họ sẽ ra đi, và đến thờ phượng Ta tại nơi này.”
8 Thượng Đế lập giao ước với Áp-ra-ham, dùng lễ cắt bì làm dấu hiệu. Vì thế, khi sinh Y-sác được tám ngày, Áp-ra-ham làm lễ cắt bì cho con. Y-sác sinh Gia-cốp, Gia-cốp sinh mười hai trưởng tộc.
9 “Các trưởng tộc ghen ghét Giô-sép, nên bán ông làm nô lệ; ông bị đưa xuống Ai-cập. Nhưng Thượng Đế ở với ông,
10 và giải cứu ông khỏi mọi khốn khổ. Chúa cho ông khôn ngoan lỗi lạc, đến nỗi ông được vua Ai-cập trọng đãi và phong chức tể tướng, thống lĩnh cả hoàng gia.
11 Lúc ấy, nạn đói lan tràn khắp Ai-cập và Ca-na-an, mọi người khốn khổ, tổ phụ chúng ta hết sạch lương thực.
12 Gia-cốp nghe bên Ai-cập bán lúa, liền sai các con đi mua.
13 Khi họ đến Ai-cập lần thứ hai, Giô-sép tiết lộ danh tính mình cho các anh em, và vua Ai-cập quen biết gia đình Giô-sép.
14 Giô-sép sai rước cha và gia đình họ hàng xuống Ai-cập, tất cả là 75 người.
15 Vậy, Gia-cốp qua xứ Ai-cập rồi từ trần. Các trưởng tộc cũng lần lượt qua đời.
16 Hài cốt họ được dời về Si-chem và cải táng tại nghĩa địa mà Áp-ra-ham đã mua của con cháu Hê-mô, tại Si-chem.
17 “Sắp đến thời kỳ Thượng Đế thực hiện lời hứa với Áp-ra-ham, dân Y-sơ-ra-ên gia tăng nhanh chóng ở Ai-cập.
18 Nhưng một vua mới lên ngôi, không còn nhớ đến công lao Giô-sép.
19 Vua đã quỷ quyệt lợi dụng giống nòi ta, ngược đãi áp bức tổ tiên ta, bắt họ vứt bỏ trẻ sơ sinh không cho đứa nào sống sót.
20 Lúc ấy Mai-sen ra đời, em bé kháu khỉnh ấy chỉ được nuôi dưỡng ba tháng tại nhà cha.
21 Khi bị bỏ xuống sông, Mai-sen được công chúa Ai-cập vớt về nuôi dưỡng như con.
22 Mai-sen được học hỏi, hấp thụ kiến thức, văn hoá Ai-cập, lại có tài ăn nói hoạt bát, hành động khôn ngoan.
23 Được bốn mươi tuổi, Mai-sen nóng lòng muốn đi thăm viếng đồng bào.
24 Thấy một đồng bào mình bị hành hạ, Mai-sen liền bênh vực, đánh chết người Ai-cập để trả thù.
25 Mai-sen đinh ninh đồng bào mình biết Chúa dùng mình giải cứu họ, nhưng họ không hiểu.
26 Hôm sau, Mai-sen bắt gặp hai đồng bào đánh nhau. Ông cố gắng hoà giải: ‘Này các anh! Đồng bào ruột thịt với nhau, sao nỡ làm hại nhau?’
27 Nhưng kẻ ngược đãi anh em xô Mai-sen ra, sừng sộ hỏi: ‘Ai cử anh cai trị và xét xử chúng tôi?
28 Hay anh muốn giết tôi như anh thủ tiêu người Ai-cập hôm qua sao?’
29 Nghe lời tố cáo, Mai-sen liền trốn đi kiều ngụ trong xứ Ma-đi-an. Tại đây ông sinh được hai con trai.
30 “Bốn mươi năm sau, một thiên sứ xuất hiện gặp Mai-sen trong sa mạc, cạnh núi Si-nai, giữa một bụi gai đang bốc cháy.
31 Mai-sen trông thấy ngạc nhiên, bước lại gần nhìn cho rõ, liền nghe tiếng Chúa dạy:
32 ‘Ta là Thượng Đế của tổ phụ con, Thượng Đế của Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp.’ Mai-sen run sợ, chẳng dám nhìn lên.
33 Nhưng Thượng Đế bảo: ‘Con cởi dép ra, vì nơi con đứng là đất thánh.
34 Ta đã thấy nỗi gian khổ của dân Ta ở Ai-cập, đã nghe tiếng than van, nên Ta xuống giải cứu họ. Lại đây! Ta sẽ sai con sang Ai-cập.’
35 “Mai-sen là người đã bị đồng bào khước từ: ‘Ai cử anh cai trị và xét xử chúng tôi?’ lại được Thượng Đế sai đi lãnh đạo và giải phóng dân tộc khi ông gặp thiên sứ trong bụi gai.
36 Chính Mai-sen đã hướng dẫn họ ra khỏi Ai-cập, thực hiện nhiều phép lạ và việc diệu kỳ tại xứ Ai-cập, trên Hồng hải, trong sa mạc suốt bốn mươi năm.
37 Chính Mai-sen đã nói với dân Y-sơ-ra-ên: ‘Từ giữa nhân dân, Thượng Đế sẽ dấy lên một nhà tiên tri như tôi.’
38 Mai-sen là người dự hội nghị nhân dân giữa sa mạc với tổ tiên ta và vị thiên sứ đã nói chuyện với ông trên núi Si-nai. Mai-sen nhận lãnh Lời Hằng Sống để lưu truyền cho đồng bào.
39 Nhưng tổ tiên ta không vâng phục, khước từ ông và muốn trở về Ai-cập.
40 Họ yêu cầu A-rôn: ‘Xin chế tạo thần linh để dìu dắt chúng tôi, vì không biết việc gì đã xảy đến cho Mai-sen, người đưa chúng tôi ra khỏi Ai-cập.’
41 Họ liền đúc tượng bò con, dâng sinh tế cho thần tượng và ăn mừng.
42 Nhưng Thượng Đế lìa bỏ họ, để mặc cho họ thờ phượng tinh tú, như đã chép trong sách tiên tri: ‘Này, Y-sơ-ra-ên! Phải chăng các ngươi đã dâng sinh tế cùng lễ vật cho Ta suốt bốn mươi năm trong sa mạc?
43 Các ngươi cũng khiêng theo đền thờ thần Mô-lóc và ngôi sao thần Rom-pha, là những thần tượng các ngươi chế tạo. Ta sẽ lưu đày các ngươi qua bên kia xứ Ba-by-luân.’
44 “Tổ tiên ta đã dựng Đền tạm trong sa mạc đúng theo kiểu mẫu Chúa truyền bảo Mai-sen.
45 Thế hệ sau tiếp nhận Đền tạm ấy, rồi theo Giô-suê dời Đền tạm vào Đất hứa. Họ dựng Đền tạm tại đây cho đến đời vua Đa-vít.
46 Đa-vít được đẹp lòng Chúa, nên xin lập Đền Thờ cho Thượng Đế của Gia-cốp.
47 Nhưng Sa-lô-môn mới là người xây cất Đền Thờ cho Chúa.
48 Tuy nhiên, Đấng Chí Cao không ở trong Đền thờ do tay người, như lời tiên tri:
49 ‘Chúa dạy: Trời là ngai Ta,
Đất là bệ chân Ta.
Thượng Đế hỏi: Các con sẽ cất nhà gì cho Ta?
50 Chẳng phải chính tay Ta đã sáng tạo trời đất sao?’
51 “Các ông là những người ngoan cố, lòng chai tai nặng! Các ông luôn luôn chống đối Thánh Linh! Các ông hành động giống hệt tổ tiên mình.
52 Có nhà tiên tri nào mà tổ tiên các ông chẳng khủng bố? Ngày xưa, họ giết những người báo trước sự xuất hiện của Đấng Công Chính. Ngày nay, các ông lại phản bội và sát hại Ngài.
53 Các ông đã nhận lãnh luật pháp do thiên sứ ban hành, nhưng chẳng bao giờ vâng giữ.”
Ê-tiên bị thảm sát
54 Nghe đến đây, các cấp lãnh đạo Do-thái vô cùng giận dữ. Họ nghiến răng như muốn ăn tươi nuốt sống Ê-tiên.
55 Nhưng Ê-tiên đầy dẫy Thánh Linh, ngước mặt nhìn lên trời, thấy vinh quang Thượng Đế và Chúa Giê-xu đứng bên phải Thượng Đế.
56 Ê-tiên nói: “Kìa, tôi thấy bầu trời mở rộng và Chúa Giê-xu đang đứng bên phải Thượng Đế.”
57 Nhưng họ gào thét, bịt tai, cùng xông vào bắt Ê-tiên.
58 Họ đẩy ông ra ngoài thành rồi ném đá giết ông. Các nhân chứng cởi áo dài đặt dưới chân một thanh niên tên là Sau-lơ.
59 Đang khi bị ném đá tới tấp, Ê-tiên cầu nguyện: “Lạy Chúa Giê-xu, xin tiếp nhận linh hồn con!”
60 Rồi ông quỳ xuống, kêu lớn tiếng: “Lạy Chúa, xin đừng quy tội này cho họ!” Vừa dứt lời, ông tắt thở.
Sau-lơ khủng bố Hội thánh
1 Sau-lơ là người đồng mưu giết Ê-tiên. Lúc ấy, Hội thánh tại Giê-ru-sa-lem bị khủng bố dữ dội. Trừ các sứ đồ, mọi người đều đi tản mác các nơi trong xứ Giu-đê và Sa-ma-ri.
2 Tuy nhiên, có mấy người mộ đạo lo chôn cất Ê-tiên và than khóc ông rất nhiều.
3 Còn Sau-lơ phá hoại Hội thánh, đi từng nhà lùng bắt các tín đồ nam nữ, dùng bạo lực giam vào ngục.
4 Tín đồ di tản khắp nơi, đi đâu cũng truyền bá Phúc âm.
Phi-líp truyền bá Phúc âm ở Sa-ma-ri
5 Phi-líp đến thành Sa-ma-ri truyền giảng về Chúa Cứu Thế.
6 Dân chúng đồng lòng lắng nghe ông giảng dạy, vì thấy các phép lạ ông thực hiện.
7 Nhiều ác quỷ kêu la khi bị trục xuất. Nhiều người tê liệt, què quặt đều được chữa lành.
8 Dân chúng trong thành rất hân hoan.
Phù thuỷ Si-môn
9-11 Lúc ấy có một thầy phù thuỷ cao tay tên là Si-môn, đã nhiều năm trổ tài mê hoặc quần chúng, làm cho cả dân Sa-ma-ri già trẻ đều ngạc nhiên, kính phục, tưởng thầy là vị Cứu Tinh có quyền năng của Thượng Đế.
12 Nhưng khi nghe Phi-líp giảng giải về Chúa Cứu Thế Giê-xu và Nước Trời, dân Sa-ma-ri cả nam lẫn nữ đều tin Chúa và chịu báp-tem.
13 Si-môn cũng xin theo Đạo, chịu báp-tem và ở luôn bên cạnh Phi-líp. Thấy các việc kỳ diệu và phép lạ lớn lao Phi-líp làm, Si-môn kinh ngạc vô cùng.
14 Các sứ đồ tại Giê-ru-sa-lem nghe tin xứ Sa-ma-ri đã tiếp nhận Đạo Chúa, liền sai Phê-rơ và Giăng đến thăm.
15 Tới nơi, hai ông cầu nguyện cho tín hữu Sa-ma-ri được nhận lãnh Thánh Linh.
16 Trong số người mới tin Chúa, Thánh Linh chưa giáng trên ai cả; họ mới chịu lễ báp-tem nhân danh Chúa Giê-xu.
17 Phê-rơ và Giăng đặt tay, các tín hữu liền nhận lãnh Thánh Linh.
18 Thấy hai sứ đồ đặt tay trên ai, người ấy nhận được Thánh Linh. Si-môn đem bạc dâng cho hai sứ đồ,
19 và năn nỉ: “Xin quý ông cho tôi quyền phép ấy, để người nào tôi đặt tay lên cũng nhận lãnh Thánh Linh.”
20 Nhưng Phê-rơ đáp: “Tiền bạc anh cũng hư vong theo anh, vì anh dám đem bạc mua ân tứ Chúa.
21 Anh chẳng dự phần gì trong công cuộc cứu rỗi, vì lòng anh gian tà trước mặt Chúa.
22 Anh phải ăn năn tội lỗi, và cầu xin Chúa, có thể Chúa sẽ tha thứ cho anh tư tưởng tà ác ấy,
23 vì tôi thấy anh chìm nơi khốn khổ, bị tội ác trói buộc.”
24 Si-môn khẩn khoản: “Xin các ông cầu Chúa giùm tôi, để tôi thoát khỏi những điều kinh khiếp ấy!”
25 Sau khi làm chứng và công bố lời Chúa, Phê-rơ và Giăng trở về Giê-ru-sa-lem. Trên đường về, họ truyền bá Phúc âm tại nhiều làng mạc Sa-ma-ri.
Thái giám Ê-thi-ô-bi
26 Một thiên sứ đến bảo Phi-líp: “Hãy đứng dậy đi về hướng Nam, tới quãng đường giữa Giê-ru-sa-lem và Ga-xa, là nơi hoang vắng!”
27 Phi-líp đứng dậy lên đường trong khi viên thái giám quản đốc Ngân khố nữ hoàng Can-đác nước Ê-thi-ô-bi cũng đi đường ấy. Ông vừa lên Giê-ru-sa-lem thờ phượng tại Đền Thờ.
28 Trên đường về, ông ngồi xe đọc sách tiên tri Ê-sa.
29 Thánh Linh bảo Phi-líp: “Con tiến lên! Đuổi cho kịp xe đó!”
30 Phi-líp chạy đến, nghe thái giám đang đọc sách Ê-sa, liền hỏi: “Ông có hiểu đoạn văn đang đọc không?”
31 Thái giám trả lời: “Không có người giải nghĩa, làm sao tôi hiểu được!” Rồi ông mời Phi-líp lên xe.
32 Đoạn Thánh kinh ông đọc như sau:
“Người khác nào chiên bị dẫn đến lò thịt, Như chiên con nín lặng trước mặt thợ hớt lông, Người không hề mở miệng phản đối.
33 Người ta sỉ nhục Người, bất chấp cả công lý. Còn ai sẽ kể lại cuộc đời Người? Vì mạng sống Người đã bị cất khỏi mặt đất.”
34 Thái giám hỏi Phi-líp: “Nhà tiên tri nói về ai đây? Về chính ông ta hay người nào khác?”
35 Bắt đầu từ đoạn Thánh kinh ấy, Phi-líp giảng giải về Chúa Giê-xu.
36 Dọc đường, đi ngang lạch nước, thái giám hỏi: “Sẵn nước đây! Có gì ngăn trở tôi chịu báp-tem không?”
38 Thái giám ra lệnh dừng xe, hai người xuống nước và Phi-líp làm báp-tem cho thái giám.
39 Họ vừa ra khỏi nước, Thánh Linh của Chúa đem Phi-líp đi ngay. Thái giám không thấy ông nữa, nhưng cứ hân hoan lên đường.
40 Được Chúa đưa đến thành A-xốt, Phi-líp tiếp tục công bố Phúc âm tại các thành phố trên đường đi đến hải cảng Sê-sa-rê.
Sau-lơ tin Chúa
1 Sau-lơ vẫn tiếp tục đe doạ giết hại các tín đồ của Chúa. Ông đến xin thầy Tế lễ tối cao
2 viết thư gửi cho các hội trường thành phố Đa-mách, yêu cầu giúp ông lùng bắt tất cả tín đồ nam nữ, trói lại giải về Giê-ru-sa-lem.
3 Trên đường gần đến thành Đa-mách, thình lình có ánh sáng từ trời chiếu rọi chung quanh Sau-lơ.
4 Ông ngã xuống đất và nghe có tiếng gọi: “Sau-lơ, Sau-lơ, sao con bức hại Ta?”
5 Sau-lơ sợ hãi: “Chúa là ai?” Chúa đáp: “Ta là Giê-xu, mà con đang bức hại!
6 Con hãy đứng dậy đi vào thành, người ta sẽ chỉ dẫn cho con điều phải làm.”
7 Những bạn đồng hành của Sau-lơ đứng lặng yên kinh ngạc, vì nghe tiếng vang nhưng chẳng thấy ai.
8 Sau-lơ đứng dậy, mắt vẫn mở nhưng không thấy được. Người ta nắm tay dắt ông vào thành Đa-mách.
9 Suốt ba ngày, Sau-lơ mù hẳn, cũng chẳng ăn uống được.
10 Tại Đa-mách có một tín hữu tên A-na-nia, Chúa gọi ông trong một khải tượng: “A-na-nia!” Ông thưa: “Lạy Chúa, con đây!”
11 Chúa bảo: “Con đứng dậy đi đến phố Thẳng, tìm nhà Giu-đa, hỏi thăm Sau-lơ người Tạt-sơ. Sau-lơ đang cầu nguyện,
12 được Ta cho thấy con sẽ đến đặt tay, để Sau-lơ sáng mắt lại.”
13 Nhưng A-na-nia thưa: “Lạy Chúa, con nghe tên này đã khủng bố Hội thánh của Chúa tại Giê-ru-sa-lem.
14 Và tại đây, nó cũng được thầy Tế lễ tối cao uỷ quyền bắt trói tất cả những người kêu cầu Danh Chúa.”
15 Nhưng Chúa dạy: “Con cứ đi! Ta đã lựa chọn người này để truyền bá Danh Ta cho các dân tộc nước ngoài, cho các vua và cho dân Y-sơ-ra-ên.
16 Ta sẽ tỏ cho Sau-lơ biết sẽ phải chịu nhiều thống khổ vì Danh Ta.”
17 A-na-nia đi tìm Sau-lơ, đặt tay trên mình ông: “Anh Sau-lơ, Chúa Giê-xu đã hiện ra, gặp anh trên đường. Ngài sai tôi đến đây, để anh được sáng mắt lại và đầy Thánh Linh.”
18 Lập tức, có vật gì như cái vảy từ mắt Sau-lơ rơi xuống, và ông thấy rõ. Ông liền đứng dậy chịu lễ báp-tem.
19 Sau khi ăn uống, sức khoẻ hồi phục, Sau-lơ ở lại với các tín hữu Đa-mách một vài ngày.
Sau-lơ truyền bá Phúc âm ở Sy-ri
20 Sau-lơ lập tức đến các hội trường công bố: “Giê-xu là Chúa Cứu Thế, Con Thượng Đế!”
21 Mọi người nghe đều kinh ngạc hỏi nhau: “Đây không phải là người đã từng khủng bố các môn đệ của Giê-xu tại Giê-ru-sa-lem, và đến Đa-mách để bắt trói họ, giải về cho các thầy trưởng tế sao?”
22 Nhưng Sau-lơ giảng dạy ngày càng mạnh mẽ, dùng lập luận đanh thép chứng minh Giê-xu là Chúa Cứu Thế, khiến cho cộng đồng Do-thái tại Đa-mách phải rối loạn.
23 Một thời gian sau, người Do-thái bàn mưu hạ sát Sau-lơ,
24 nhưng Sau-lơ biết được âm mưu đó. Họ cắt người ngày đêm canh gác cổng thành để giết ông.
25 Nhưng giữa đêm, các tín hữu nhân lúc tối trời, đặt ông vào chiếc thúng lớn rồi dòng xuống bên ngoài vách thành.
Sau-lơ về thủ đô Giê-ru-sa-lem
26 Sau-lơ về Giê-ru-sa-lem, cố gắng kết thân với các tín hữu, nhưng họ đều sợ ông, ngờ ông không thật lòng tin Chúa.
27 Ba-na-ba liền đưa Sau-lơ đến giới thiệu với các sứ đồ, báo cáo việc Sau-lơ đã thấy Chúa trên đường đi Đa-mách, được nghe tiếng Chúa, và sau đó đã can đảm công bố Danh Chúa Giê-xu tại thành Đa-mách.
28 Từ đó, Sau-lơ ở lại với các tín hữu, đi khắp thủ đô Giê-ru-sa-lem,
29 nhân Danh Chúa truyền giảng Phúc âm cách dạn dĩ. Ông cũng tranh luận với nhóm người Do-thái theo văn hoá Hy-lạp, nên họ tìm cách giết ông.
30 Anh em tín hữu được tin ấy, liền đem ông xuống hải cảng Sê-sa-rê, rồi đưa đi Tạt-sơ.
Phê-rơ đến Ly-đa và Gia-pha
31 Hội thánh khắp xứ Giu-đê, Ga-li-lê và Sa-ma-ri được hưởng một thời kỳ bình an và ngày càng vững mạnh. Hội thánh càng tiến bộ trong niềm kính sợ Chúa và sự khích lệ của Thánh Linh nên số tín hữu ngày càng gia tăng.
32 Phê-rơ đi khắp nơi truyền bá Phúc âm, và đến thăm các tín hữu tại Ly-đa.
33 Gặp Ê-nê, một người bại nằm liệt trên giường đã tám năm,
34 Phê-rơ bảo: “Anh Ê-nê, Chúa Cứu Thế Giê-xu chữa cho anh lành. Anh hãy đứng dậy dọn dẹp giường!” Lập tức Ê-nê đứng dậy.
35 Tất cả nhân dân Ly-đa và Sa-rôn thấy Ê-nê được lành, đều trở lại với Chúa.
36 Tại Gia-pha có một nữ tín hữu tên Ta-bi-tha (nghĩa là linh dương) chuyên làm việc cứu tế, từ thiện.
37 Lúc đó bà mắc bệnh rồi qua đời. Người ta tắm rửa thi hài, và đem quàn tại căn phòng trên gác.
38 Nghe tin Phê-rơ ở Ly-đa, gần Gia-pha, các tín hữu sai hai người đi mời ông xuống gấp.
39 Phê-rơ đứng dậy theo hai người ấy xuống Gia-pha. Đến nơi, họ đưa ông lên căn phòng trên gác. Các quả phụ đứng bên ông khóc lóc và đưa cho ông xem các chiếc áo dài, áo choàng mà Ta-bi-tha đã may cho.
40 Phê-rơ bảo họ ra ngoài rồi quỳ xuống cầu nguyện, và quay sang nói với thi hài: “Ta-bi-tha, vùng dậy!” Ta-bi-tha mở mắt trông thấy Phê-rơ, liền ngồi dậy.
41 Ông đưa tay đỡ bà đứng lên, rồi gọi các tín hữu và các quả phụ đến, cho gặp người vừa sống lại.
42 Cả dân thành Gia-pha biết rõ việc ấy nên có nhiều người tin Chúa.
43 Phê-rơ ở lại Gia-pha lâu ngày, tại nhà Si-môn, thợ thuộc da.
Cọt-nây nghe tiếng Chúa
1 Tại Sê-sa-rê, có một người tên Cọt-nây, làm đội trưởng trong trung đoàn Ý-đại-lợi.
2 Ông và mọi người trong nhà đều có lòng mộ đạo, kính sợ Thượng Đế. Cọt-nây rộng rãi cứu tế dân nghèo và siêng năng cầu nguyện.
3 Một hôm, vào khoảng ba giờ chiều, ông thấy rõ trong khải tượng, một thiên sứ của Thượng Đế đến gọi “Cọt-nây!”
4 Ông nhìn sửng thiên sứ, sợ hãi: “Thưa ngài, có việc gì?” Thiên sứ nói: “Lời cầu nguyện và việc cứu tế của ông đã được Thượng Đế ghi nhận.
5 Bây giờ ông cho người đến Gia-pha, mời Si-môn Phê-rơ về đây.
6 Ông này đang trọ trong nhà Si-môn thợ thuộc da, gần bờ biển. Phê-rơ sẽ bảo ông mọi việc phải làm.”
7 Khi thiên sứ đi rồi, Cọt-nây gọi hai gia nhân và một binh sĩ có lòng mộ đạo,
8 thuật cho họ nghe khải tượng rồi sai đi Gia-pha.
Khải tượng của Phê-rơ
9 Hôm sau, khi người nhà Cọt-nây gần đến Gia-pha, Phê-rơ lên sân thượng cầu nguyện, lúc ấy vào khoảng giữa trưa.
10 Phê-rơ đang đói, muốn ăn, nhưng khi thức ăn dọn lên, ông xuất thần,
11 thấy trời mở ra và một vật như tấm vải lớn buộc bốn góc hạ xuống đất,
12 trong đó có đủ loài thú vật, loài bò sát và loài chim trời.
13 Thình lình có tiếng gọi: “Phê-rơ! Con dậy làm thịt mà ăn!”
14 Phê-rơ nói: “Lạy Chúa, con không dám, vì con không hề ăn vật gì phàm tục ô uế.”
15 Tiếng ấy lại bảo ông lần nữa: “Vật gì được Thượng Đế tẩy sạch thì không còn ô uế nữa.”
16 Lời đó lặp lại ba lần, rồi vật kia được thu lên trời.
17 Phê-rơ đang phân vân suy nghiệm ý nghĩa khải tượng ấy, người nhà Cọt-nây đã đến kêu cổng
18 và hỏi: “Si-môn Phê-rơ có đây không?”
19 Phê-rơ cứ ngẫm nghĩ về khải tượng thì nghe Thánh Linh bảo: “Này! Có ba người đang tìm con.
20 Con cứ đứng dậy, xuống đi với họ. Đừng nghi ngờ, vì Ta đã sai họ đến.”
21 Phê-rơ xuống bảo người nhà Cọt-nây: “ Tôi chính là người các ông đang tìm. Các ông đến đây có việc gì?”
22 Họ đáp: “Đại đội trưởng Cọt-nây sai chúng tôi đến. Chủ chúng tôi là người công chính và kính sợ Thượng Đế, được cả người Do Thái khen ngợi. Thượng Đế sai thiên sứ bảo chủ chúng tôi mời ông về nhà để nghe lời ông chỉ dạy.”
23 Phê-rơ đưa họ vào nhà nghỉ đêm. Sáng sau, ông lên đường với họ, có vài anh em tín hữu Gia-pha cùng đi.
Phê-rơ đến nhà Cọt-nây
24 Hôm sau, Phê-rơ đến Sê-ra-sê. Lúc ấy, Cọt-nây đã mời họ hàng, thân hữu họp lại chờ đợi.
25 Thấy Phê-rơ đến, Cọt-nây ra đón, quỳ lạy dưới chân.
26 Nhưng Phê-rơ đỡ Cọt-nây đứng dậy: “Xin ông đứng lên! Tôi cũng chỉ là người như ông.”
27 Vừa nói vừa bước vào nhà, Phê-rơ nhận thấy có nhiều người đang nhóm họp.
28 Ông nói: “Quý ông đều biết rõ, người Do-thái không được phép kết thân hoặc giao thiệp với người nước ngoài. Tuy nhiên, Thượng Đế đã dạy tôi không được kỳ thị chủng tộc.
29 Vì thế tôi không ngần ngại đến ngay khi quý ông mời. Vậy xin hỏi quý ông gọi tôi đến có việc gì?”
30 Cọt-nây trả lời: “Bốn ngày trước, cũng vào giờ này - ba giờ chiều - tôi đang cầu nguyện trong nhà. Thình lình một người mặc áo sáng chói đến đứng trước mặt,
31 bảo tôi: ‘Cọt-nây! Lời cầu nguyện anh đã được Chúa nghe, việc cứu tế anh đã được Ngài ghi nhớ.
32 Vậy anh nên sai người đến Gia-pha mời Si-môn Phê-rơ. Ông ấy đang trọ nhà Si-môn, thợ thuộc da, ở cạnh bờ biển.’
33 Tôi lập tức sai người mời ông, nay ông đã vui lòng đến tận đây. Toàn thể chúng tôi đang nhóm họp trước mặt Thượng Đế để nghe tất cả những điều Chúa đã truyền dạy ông.”
Phê-rơ giảng giải Phúc âm
34 Phê-rơ nói: “Bây giờ, tôi biết chắc chắn Thượng Đế không thiên vị ai.
35 Bất cứ dân tộc nào, hễ ai kính sợ Chúa và làm điều công chính, Chúa đều tiếp nhận.
36 Chúa Cứu Thế Giê-xu là Chúa muôn dân đã công bố Phúc âm của Thượng Đế cho dân Y-sơ-ra-ên.
37 Như quý ông biết, sau khi Giăng giảng dạy về lễ báp-tem, Đạo Chúa được truyền giảng từ xứ Ga-li-lê, và phổ biến khắp xứ Giu-đê.
38 Thượng Đế đã cho Chúa Giê-xu người Na-xa-rét đầy dẫy Thánh Linh và quyền năng. Chúa đi khắp nơi làm việc thiện và chữa lành tất cả những người bị quỷ áp bức, vì Thượng Đế ở với Ngài.
39 "Chúng tôi đã chứng kiến tất cả những việc Ngài làm trong nước Y-sơ-ra-ên và tại Giê-ru-sa-lem. Người Do-thái đã giết Ngài trên cây thập tự.
40,41 Đến ngày thứ ba, Thượng Đế cho Ngài sống lại và hiện ra cho những người được Thượng Đế lựa chọn làm nhân chứng. Ngài không hiện ra cho mọi người, nhưng cho chúng tôi, những người được ăn uống với Ngài sau khi Ngài sống lại.
42 Chúa bảo chúng tôi công bố Phúc âm mọi nơi, làm chứng rằng Thượng Đế đã lập Ngài làm Chánh án xét xử mọi người sống và người chết.
43 Tất cả các nhà tiên tri đều viết về Chúa Cứu Thế, mọi người tin Ngài đều được tha tội nhờ Danh Ngài.”
44 Phê-rơ còn đang nói, Thánh Linh đã giáng trên mọi người nghe.
45 Các tín hữu Do-thái đi theo Phê-rơ đều kinh ngạc vì người nước ngoài cũng nhận được ân tứ Thánh Linh.
46 Họ nghe những người ấy nói ngoại ngữ và tôn vinh Thượng Đế. Phê-rơ hỏi:
47 "Ai có thể từ chối làm báp-tem bằng nước cho những người này? Vì họ đã nhận lãnh Thánh Linh cũng như chúng ta.”
48 Vậy, ông làm báp-tem cho họ nhân Danh Chúa Cứu Thế Giê-xu. Sau đó họ mời ông ở lại thêm vài ngày.
Phê-rơ phúc trình cho Hội thánh
1 Các sứ đồ và anh em tín hữu xứ Giu-đê nghe tin người nước ngoài cũng đã tiếp nhận Phúc âm.
2 Phê-rơ trở về Giê-ru-sa-lem, bị các tín hữu Do-thái chỉ trích:
3 "Ông dám đến thăm và ăn chung với người nước ngoài!”
4 Nhưng Phê-rơ đem mọi việc tường trình theo thứ tự:
5 “Tại thành Gia-pha, tôi đang cầu nguyện thì chợt xuất thần, thấy khải tượng: có vật gì giống như tấm vải lớn buộc bốn góc từ trời sa xuống trước mặt tôi.
6 Tôi chăm chú nhìn, thấy bên trong có các loài súc vật, dã thú, loài bò sát và loài chim trời.
7 Tôi nghe có tiếng gọi: ‘Phê-rơ! Con dậy làm thịt ăn!”
8 “Nhưng tôi thưa: ‘Lạy Chúa, con không dám, vì con không hề ăn vật gì phàm tục, ô uế.
9 Tiếng từ trời lại bảo: ‘Vật gì Thượng Đế đã tẩy sạch thì không nên xem là ô uế nữa!’
10 Tiếng đó lặp lại ba lần rồi mọi vật được thu lên trời.
11 Ngay lúc ấy, có ba người từ Sê-sa-rê đến, dừng chân trước nhà tôi đang trọ.
12 Thánh Linh bảo tôi đừng e ngại, cứ đi với họ. Ngoài ra có sáu anh em đây cùng đến nhà Cọt-nây với tôi.
13 Chúng tôi nghe Cọt-nây kể lại chuyện thiên sứ hiện đến bảo ông: ‘Hãy sai người đến Gia-pha mời Phê-rơ.
14 Người ấy sẽ truyền lời Chúa cho ông, nhờ đó ông và mọi người trong nhà sẽ được cứu.’
15 Khi tôi bắt đầu giảng, Thánh Linh liền giáng trên họ như Ngài đã giáng trên chúng ta lúc đầu.
16 Tôi nhớ lại lời Chúa dạy: ‘Giăng làm báp-tem bằng nước, nhưng các con sẽ nhận báp-tem bằng Thánh Linh.’
17 Vậy nếu Thượng Đế ban Thánh Linh cho họ như Ngài đã ban cho chúng ta là người tin Chúa Cứu Thế Giê-xu, thì tôi là ai mà dám ngăn cản Thượng Đế?”
18 Họ nghe xong liền thôi chỉ trích ông, và tôn vinh Thượng Đế: “Thế là Chúa cũng cho các dân tộc nước ngoài cơ hội hối cải để được sống!”
Hội thánh tại An-ti-ốt (Sy-ri)
19 Lúc các tín hữu tản mác khắp nơi vì vụ khủng bố khi Ê-tiên qua đời, một số đến tận Phê-ni-xi, Síp và An-ti-ốt truyền giáo cho người Do-thái.
20 Cũng có mấy tín hữu quê ở Síp và Ly-bi đến An-ti-ốt giảng về Chúa Giê-xu cho người Hy-lạp.
21 Chúa cùng làm việc với họ, nên có đông người ăn năn tin Chúa.
22 Tin tức đưa về Giê-ru-sa-lem, Hội thánh cử Ba-na-ba đến An-ti-ốt.
23 Khi đến nơi, thấy công việc của Thượng Đế, ông rất vui mừng, khích lệ anh em hết lòng trung tín với Chúa.
24 Ba-na-ba là người đạo đức, đầy Thánh Linh và đức tin. Ông dìu dắt nhiều người đến với Chúa.
25,26 Sau đó, Ba-na-ba lên Tạt-sơ tìm Sau-lơ, đưa về An-ti-ốt. Suốt một năm, hai ông nhóm họp với Hội thánh và huấn luyện rất nhiều người. Tại An-ti-ốt, lần đầu tiên tín đồ được gọi là ‘người của Chúa Cứu Thế.’
Hội thánh cứu đói
27 Trong khi đó, có mấy tiên tri từ Giê-ru-sa-lem xuống An-ti-ốt.
28 Tiên tri A-ga-bút được Thánh Linh hướng dẫn, đứng lên tiên đoán thế giới sẽ bị nạn đói lớn. Quả nhiên, nạn đói xảy ra vào thời Hoàng đế Cơ-lốt.
29 Các tín hữu nước ngoài quyết định mỗi người tuỳ theo khả năng gửi quà cứu trợ anh em tín hữu xứ Giu-đê.
30 Họ nhờ Ba-na-ba và Sau-lơ đem tặng phẩm về trao cho các trưởng lão.
Phê-rơ bị tống giam
1 Vào thời ấy, vua Hê-rốt thẳng tay khủng bố một số người trong Hội thánh.
2 Vua sai chém đầu Gia-cơ, anh của Giăng.
3 Thấy người Do-thái hài lòng, vua lại sai bắt Phê-rơ vào ngày lễ Vượt qua.
4 Vua ra lệnh tống giam Phê-rơ, giao cho bốn tiểu đội canh gác, định sau lễ Vượt qua sẽ đem xử tử trước nhân dân.
5 Vậy Phê-rơ bị giam trong ngục, còn Hội thánh cứ sốt sắng cầu nguyện cho ông trước mặt Chúa.
Cuộc vượt ngục ly kỳ
6 Trước ngày Hê-rốt định đem ông ra xử tử, Phê-rơ bị trói chặt bằng hai dây xích, nằm ngủ giữa hai binh sĩ. Trước cửa ngục có lính canh gác.
7 Thình lình, một thiên sứ của Chúa hiện đến, ánh sáng soi vào ngục tối. Thiên sứ đập vào hông Phê-rơ, đánh thức ông và giục: “Dậy nhanh lên!” Dây xích liền rơi khỏi tay ông.
8 Thiên sứ tiếp: “Ông mặc áo và mang dép vào!” Phê-rơ làm theo. Thiên sứ lại bảo: “Ông khoác áo choàng rồi theo tôi!”
9 Phê-rơ theo thiên sứ đi ra nhưng không biết là chuyện thật, cứ ngỡ mình thấy khải tượng.
10 Thiên sứ dẫn Phê-rơ qua hai trạm gác, đến cổng sắt dẫn vào thành phố, cổng tự mở ra cho họ bước qua. Đi chung một quãng đường nữa, thiên sứ từ giã Phê-rơ.
11 Phê-rơ chợt tỉnh, tự nhủ: “Bây giờ tôi biết chắc Chúa đã sai thiên sứ giải thoát tôi khỏi tay Hê-rốt và âm mưu của người Do-thái.”
12 Phê-rơ đến nhà Ma-ri, mẹ của Giăng, biệt danh là Mác. Trong nhà, nhiều người đang nhóm họp cầu nguyện.
13 Phê-rơ gõ cửa ngoài, người tớ gái tên Rô-đa ra nghe ngóng.
14 Nhận ra tiếng Phê-rơ, chị mừng quýnh, quên mở cửa, hớt hải chạy vào báo tin Phê-rơ đã về tới cửa.
15 Mọi người trách: “Chị điên mất rồi!” Nhưng chị cứ quả quyết là thật. Họ giải thích: “Đó là thiên sứ của Phê-rơ.”
16 Phê-rơ tiếp tục gõ. Mở cửa nhìn thấy ông, họ vô cùng sửng sốt.
17 Ông lấy tay ra dấu cho họ im lặng, rồi thuật việc Chúa giải cứu khỏi ngục. Ông nhờ họ báo tin cho Gia-cơ và các anh em, rồi lánh sang nơi khác.
18 Sáng hôm sau, quân lính xôn xao dữ dội vì không thấy Phê-rơ đâu cả.
19 Hê-rốt sai người tìm kiếm không được, liền ra lệnh tra tấn và xử tử cả đội lính gác. Sau đó vua rời xứ Giu-đê xuống ở thành Sê-sa-rê.
Hê-rốt Ạc-ríp-ba I chết
20 Hê-rốt căm giận dân chúng hai thành Ty-rơ và Si-đôn. Tuy nhiên, sau khi mua chuộc được Ba-la-tư, cận thần của vua, sứ giả hai thành phố đó đến xin cầu hoà, vì cần mua thực phẩm trong nước vua.
21 Đến ngày đã định, vua Hê-rốt mặc cẩm bào,ngồi trên ngai hiểu dụ nhân dân.
22 Dân chúng tâng bốc: “Đây là tiếng nói của thần linh, không phải tiếng người!”
23 Lập tức một thiên sứ của Chúa đánh vua vì vua đã giành vinh quang của Chúa. Vua bị trùng ký sinh cắn lủng ruột mà tắt thở.
24 Đạo Chúa tiếp tục phát triển, số tín hữu càng gia tăng.
25 Sau khi hoàn thành công tác, Ba-na-ba và Sau-lơ rời Giê-ru-sa-lem về An-ti-ốt, đem theo Giăng, biệt danh là Mác.
Vòng truyền giáo thứ nhất của Phao-lô
1 Hội thánh An-ti-ốt có năm nhà tiên tri và giáo sư: Ba-na-ba, Si-mê-ôn (còn có tên là Người Đen), Lư-si-út quê ở Ly-bi, Ma-na-ên, em nuôi vua chư hầu Hê-rốt và Sau-lơ.
2 Hội thánh đang thờ phượng Chúa và nhịn ăn, Thánh Linh bảo: “Hãy dành riêng Ba-na-ba và Sau-lơ cho Ta, để làm công việc Ta ấn định.”
3 Sau khi nhịn ăn cầu nguyện, Hội thánh đặt tay và tiễn hai ông lên đường.
Đảo Síp
4 Được Thánh Linh uỷ nhiệm, Ba-na-ba và Sau-lơ liền xuống Sê-lơ-xi đi thuyền đến đảo Síp.
5 Cặp bến Sa-lâm, họ lần lượt công bố Đạo Chúa trong các hội trường Do-thái khắp đảo Síp. Giăng cũng đi theo phụ tá.
6 Tại Ba-phố, có Ba-giê-xu, biệt danh Ê-li-ma, phù thuỷ người Do-thái, mạo xưng là tiên tri.
7 Ba-giê-xu quen thân tổng trấn Sê-giu Phao-lô. Tổng trấn là người khôn ngoan, sai mời Ba-na-ba và Sau-lơ đến giảng Đạo Chúa.
8 Nhưng phù thuỷ Ê-li-ma chống đối hai ông, tìm cách khuyên tổng trấn đừng tin Chúa.
9 Bấy giờ Sau-lơ - biệt danh là Phao-lô - được đầy dẫy Thánh Linh, quắc mắt nhìn tên phù thuỷ:
10 "Anh là người đầy gian trá xảo quyệt, là con ác quỷ, kẻ thù công lý! Anh không ngưng phá hoại công việc Chúa sao?
11 Này, Chúa ra tay phạt anh bị mù, không nhìn thấy mặt trời một thời gian.” Lập tức bóng tối dày đặc bao phủ Ê-li-ma. Anh phải quờ quạng tìm người dẫn dắt.
12 Thấy việc phi thường, tổng trấn liền tin Chúa và ngạc nhiên về Đạo Chúa.
Thành An-ti-ốt xứ Bi-si-đi
13 Phao-lô và các bạn từ Ba-phố xuống tàu đi Bẹt-ga, xứ Bam-phi-ly, còn Giăng rời họ trở về Giê-ru-sa-lem.
14 Từ Bẹt-ga, họ đến An-ti-ốt xứ Bi-si-đi. Ngày thứ bảy họ vào thăm hội trường Do-thái.
15 Sau khi đọc sách luật Mai-sen và các sách tiên tri, các quản lý hội trường sai người mời Phao-lô và Ba-na-ba: “Thưa các ông, nếu các ông có lời khích lệ dân chúng, xin cứ nói!”
16 Phao-lô đứng dậy đưa tay chào và phát biểu: “Thưa đồng bào, thưa quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế,
17 "Thượng Đế của dân Y-sơ-ra-ên đã chọn tổ tiên chúng ta, cho họ thịnh vượng tại xứ Ai-cập, dùng quyền năng phi thường dìu dắt họ ra khỏi xứ đó.
18 Suốt bốn mươi năm, Ngài nhẫn nại chịu đựng họ giữa sa mạc.
19 Sau khi tiêu diệt bảy dân tộc xứ Ca-na-an, Ngài chia đất cho họ làm sản nghiệp.
20 "Trong bốn trăm năm mươi năm, Chúa lập các thẩm phán lãnh đạo họ đến đời tiên tri Sa-mu-ên.
21 Theo lời thỉnh cầu của nhân dân, Thượng Đế lập Sau-lơ, con trai Kích, thuộc đại tộc Bên-gia-min làm vua trong bốn mươi năm.
22 Sau khi truất phế Sau-lơ, Chúa đặt Đa-vít lên ngai và chứng nhận: ‘Ta đã tìm thấy Đa-vít, con trai Gie-sê, là người làm Ta hài lòng; Đa-vít sẽ thực hiện chương trình Ta.’
23 Đúng theo lời hứa, Thượng Đế lập Chúa Giê-xu, hậu tự Đa-vít làm Cứu Chúa của Y-sơ-ra-ên.
24 "Trước khi Chúa Cứu Thế đến, Giăng đã dạy nhân dân phải ăn năn tội lỗi và chịu báp-tem.
25 Khi hoàn thành nhiệm vụ, Giăng tuyên bố: “Anh em tưởng tôi là ai? Tôi không phải là Chúa Cứu Thế. Chúa đến sau tôi, nhưng tôi không đáng hầu hạ Ngài.”
26 "Thưa đồng bào và quý vị có lòng kính sợ Thượng Đế, Chúa Cứu Thế đã đến với chúng ta.
27 Vì dân thành Giê-ru-sa-lem và các cấp lãnh đạo không biết Chúa, cũng không hiểu các lời tiên tri thường đọc ngày thứ bảy, nên đã giết Chúa và vô tình làm ứng nghiệm lời tiên tri.
28 Dù không tìm được lý do khép Ngài vào tội tử hình, nhưng họ vẫn cứ xin Phi-lát giết Ngài.
29 Sau khi làm ứng nghiệm mọi lời đã chép về Chúa, họ gỡ thi thể Ngài khỏi cây thập tự và táng trong ngôi mộ.
30 Nhưng Thượng Đế đã cho Ngài sống lại!
31 Trong nhiều ngày liên tiếp Chúa hiện ra gặp những người từng theo Ngài từ xứ Ga-li-lê đến Giê-ru-sa-lem, và hiện nay họ còn làm chứng về Ngài cho nhân dân.
32,33 "Chúng tôi xin công bố Tin Mừng cho quý vị: Điều Thượng Đế hứa với tổ tiên chúng ta ngày trước, Ngài đã thực hiện trong thời đại chúng ta: Ngài đã khiến Chúa Giê-xu sống lại, như Thi thiên thứ hai đã viết:
‘Ngươi là Con Ta Ngày nay Ta đã sinh ngươi’
34 Thượng Đế hứa cho Ngài sống lại, không bao giờ bị mục nát:
‘Ta sẽ cho Con đặc ân Mà Ta đã hứa với Đa-vít.’
35 và “Chúa không để Đấng Thánh Ngài bị mục nát.”
36 Lời hứa ấy không phải nói về Đa-vít, vì sau khi phục vụ Thượng Đế suốt đời, Đa-vít đã chết, được an táng bên cạnh tổ phụ, và thi hài cũng rữa nát như mọi người.
37 Nhưng Đấng sống lại do quyền Thượng Đế thì không hề mục nát.
38 Vậy thưa quý vị, nhờ Chúa Giê-xu, quý vị được nghe công bố ân tha tội của Thượng Đế:
39 "Ai tin Chúa Cứu Thế đều được tha thứ tất cả tội lỗi và được Chúa thừa nhận là người công chính.” Đó là điều mà luật pháp Mai-sen không bao giờ thực hiện.
40 Xin quý vị thận trọng vì có lời tiên tri cảnh cáo:
41 ‘Này, những kẻ khinh thường chân lý Hãy nhìn xem, kinh ngạc, Rồi bị diệt vong! Vì trong đời các ngươi Ta sẽ làm một việc Dù ai thuật lại các ngươi cũng chẳng tin.’”
42 Khi Phao-lô và Ba-na-ba bước ra khỏi hội trường, dân chúng nài nỉ hai ông trở lại giảng thêm Đạo Chúa ngày thứ bảy tuần sau.
43 Giải tán xong, nhiều người Do-thái và người bản xứ theo đạo Do-thái đi theo Phao-lô và Ba-na-ba. Hai ông nói chuyện với họ và khích lệ họ tiếp tục sống trong ân phúc Chúa.
44 Ngày thứ bảy sau, hầu hết dân trong thành tập họp để nghe Đạo Chúa.
45 Thấy quần chúng đông đảo, các nhà lãnh đạo Do-thái sinh lòng ganh tị, phản đối những lời Phao-lô giảng dạy và nhục mạ ông.
46 Phao-lô và Ba-na-ba dõng dạc tuyên bố: “Đạo Chúa được truyền giảng cho đồng bào trước, nhưng đồng bào khước từ và xét mình không đáng được sống vĩnh cửu, nên chúng tôi quay sang người nước ngoài.
47 Vì Chúa đã truyền dạy chúng tôi:
‘Ta dùng con làm ánh sáng cho các dân tộc Để truyền Đạo cứu rỗi khắp thế giới.’”
48 Người bản xứ nghe xong đều vui mừng ca tụng Phúc âm. Những người sẵn sàng tiếp nhận sự sống vĩnh cửu đều tin Chúa.
49 Đạo Chúa được truyền bá khắp miền đó.
50 Nhưng các nhà lãnh đạo Do-thái xúi giục các phụ nữ quý phái sùng đạo Do-thái và các nhà chức trách thành phố khủng bố Phao-lô và Ba-na-ba, trục xuất hai ông khỏi lãnh thổ.
51 Hai ông giũ áo ra đi, đến thành Y-cô-ni.
52 Còn các tín hữu được đầy dẫy Thánh Linh và tràn ngập vui mừng.
Thành Y-cô-ni
1 Tại Y-cô-ni, Phao-lô và Ba-na-ba lại vào hội trường Do-thái giảng dạy đến nỗi rất nhiều người Do-thái và Hy-lạp tin Chúa.
2 Nhưng người Do-thái vô tín xúi giục người bản xứ và gây ác cảm với Phao-lô và Ba-na-ba.
3 Tuy vậy, hai ông ở lại đó lâu ngày, bạo dạn công bố Phúc âm. Chúa dùng hai ông làm nhiều phép lạ và việc diệu kỳ để minh chứng Phúc âm.
4 Dân chúng trong thành phố chia làm hai phe, một phe theo người Do-thái, phe kia ủng hộ các sứ đồ.
5 Một số dân bản xứ hiệp với người Do-thái và các cấp lãnh đạo âm mưu ngược đãi và ném đá sát hại các sứ đồ;
6 nhưng các sứ đồ biết được, liền lánh qua các thành Lý-trà, Đạt-ba thuộc xứ Ly-cao-ni và miền phụ cận
7 để tiếp tục công bố Phúc âm.
Hai thành Lý-trà và Đạt-ba
8 Tại Lý-trà có một người què chân từ lúc sơ sinh, không hề bước đi được.
9 Anh này ngồi nghe Phao-lô giảng. Phao-lô lưu ý, nhận thấy anh có đức tin, có thể chữa lành được,
10 liền nói lớn: “Anh đứng thẳng lên!” Anh què nhảy tới rồi bước đi.
11 Thấy việc lạ, dân chúng reo hò bằng tiếng Ly-cao-ni: “Thần linh đã nhập thể, xuống thăm chúng ta!”
12 Họ gọi Ba-na-ba là Mộc thần và Phao-lô là Thuỷ thần vì ông là diễn giả.
13 Trưởng tế đền thờ Mộc thần ở trước cổng thành đem bò đực và tràng hoa đến trước cổng, định cùng dân chúng dâng sinh tế.
14 Nhưng Phao-lô và Ba-na-ba biết ý họ, liền xé áo, chạy vào giữa đám đông la lên:
15 "Các ông làm gì thế? Chúng tôi cũng là người như các ông. Chúng tôi đến đây truyền giảng Phúc âm để các ông bỏ việc thờ phượng vô ích này mà trở về với Thượng Đế hằng sống. Ngài đã sáng tạo trời, đất, biển và vạn vật.
16 Trước kia Ngài đã để các dân tộc đi theo đường lối riêng.
17 Nhưng Ngài vẫn luôn luôn chứng tỏ sự hiện hữu của Ngài bằng những phúc lành như mưa móc từ trời, mùa màng dư dật, thực phẩm dồi dào, tâm hồn vui thoả.”
18 Dù đã nói hết lời, các sứ đồ phải vất vả lắm mới ngăn được dân chúng, không cho họ dâng sinh tế cho mình.
19 Lúc ấy có mấy người Do-thái từ An-ti-ốt và Y-cô-ni đến, sách động quần chúng ném đá Phao-lô. Tưởng ông đã chết họ kéo ông bỏ ra ngoài thành.
20 Nhưng khi các tín hữu tụ họp chung quanh, Phao-lô thình lình đứng dậy đi vào thành. Hôm sau, Phao-lô và Ba-na-ba đi Đạt-ba.
Quay về An-ti-ốt (Sy-ri)
21 Sau khi giảng Phúc âm và giúp nhiều người tin Chúa, hai ông trở lại Lý-trà, Y-cô-ni và An-ti-ốt,
22 củng cố tinh thần các tín hữu, khuyên họ cứ giữ vững đức tin. Hai ông căn dặn: “Phải trải qua nhiều gian khổ mới vào được Nước Trời.”
23 Hai sứ đồ tuyển chọn một số trưởng lão ở mỗi Hội thánh, rồi nhịn ăn, cầu nguyện và uỷ thác họ cho Chúa, là Đấng họ đã tin.
24 Hai ông đi qua miền Bi-si-đi, đến Bam-phi-ly,
25 giảng đạo tại Bẹt-ga rồi xuống hải cảng A-tha-ly.
26 Họ đi thuyền về An-ti-ốt, nơi họ đã được Hội thánh uỷ thác cho ân phúc Chúa và giao phó nhiệm vụ vừa chu toàn.
27 Đến An-ti-ốt, hai ông triệu tập Hội thánh, tường thuật mọi việc Thượng Đế cùng làm với mình, và cách Chúa mở cửa cứu rỗi cho các dân tộc nước ngoài.
28 Hai ông ở lại An-ti-ốt lâu ngày với các tín hữu.
Hội nghị Giáo hội tại Giê-ru-sa-lem
1 Phao-lô và Ba-na-ba đang ở An-ti-ốt, một nhóm người từ xứ Giu-đê xuống, bảo các tín hữu: “Nếu không chịu cắt bì theo luật Mai-sen, anh em không được cứu rỗi.”
2 Sau cuộc tranh luận sôi nổi, mọi người quyết định cử Phao-lô và Ba-na-ba cùng đi với mấy người trong nhóm ấy lên thủ đô Giê-ru-sa-lem trình bày vấn đề cho các sứ đồ và trưởng lão.
3 Hội thánh tiễn họ lên đường. Ghé xứ Phê-ni-xi và xứ Sa-ma-ri, họ tường thuật việc các dân tộc nước ngoài trở về với Chúa, nên anh em tín hữu rất vui mừng.
4 Tới Giê-ru-sa-lem họ được Hội thánh, các sứ đồ và trưởng lão tiếp đón. Phao-lô và Ba-na-ba báo cáo mọi việc Chúa đã cùng làm với mình.
5 Tuy nhiên, có mấy thầy Biệt-lập đã tin Chúa, đứng lên yêu cầu: “Phải làm lễ cắt bì cho các tín hữu nước ngoài và buộc họ phải giữ luật pháp Mai-sen!”
6 Các sứ đồ và trưởng lão họp hội nghị để cứu xét việc ấy.
7 Sau khi thảo luận khá lâu, Phê-rơ đứng lên phát biểu:
“Thưa các anh em, trước đây Thượng Đế đã chọn tôi, sai đi truyền giảng Phúc âm cho người nước ngoài để họ tin Chúa, như anh em đã biết.
8 Thượng Đế là Đấng biết rõ lòng người, đã minh xác việc Ngài tiếp nhận người nước ngoài bằng cách ban Thánh Linh cho họ cũng như cho chúng ta.
9 Chúa không phân biệt họ với chúng ta vì Ngài cũng tẩy sạch lòng họ một khi họ tin nhận Chúa.
10 Như thế, tại sao anh em dám thách thức Chúa và quàng vào cổ tín hữu nước ngoài cái ách mà tổ phụ chúng ta và chính chúng ta chẳng từng mang nổi?
11 Anh em không tin chúng ta được cứu chỉ nhờ ân sủng của Chúa Giê-xu cũng như họ sao?”
12 "Cả hội nghị yên lặng nghe Phao-lô và Ba-na-ba báo cáo những phép lạ và việc diệu kỳ Chúa đã dùng họ thực hiện giữa các dân tộc nước ngoài.
13 Nghe tường trình xong, Gia-cơ tuyên bố: “Xin các anh em lưu ý,
14 Phê-rơ vừa kể lại giai đoạn đầu tiên Chúa thăm viếng các dân tộc nước ngoài, cứu vớt một số người để làm rạng danh Ngài.
15 Việc ấy phù hợp với lời Chúa trong sách tiên tri:
16,17 ‘Sau đó, Ta sẽ quay lại, dựng trại Đa-vít đã sụp đổ, Tu bổ những chỗ đổ nát, và xây dựng lại. Nhờ đó, số người còn lại và tất cả các dân tộc nước ngoài mang danh Ta, đều tìm kiếm Chúa.”
18 "Chúa đã báo trước những việc ấy từ xưa.
19 Theo ý kiến tôi, không nên tạo khó khăn cho người nước ngoài mới trở lại với Thượng Đế.
20 Chỉ nên viết thư căn dặn họ đừng ăn của cúng thần tượng, đừng gian dâm, đừng ăn huyết và thịt thú vật chết ngạt.
21 Xưa nay, khắp các đô thị đều có người giảng giải luật pháp Mai-sen và mỗi ngày thứ bảy, người ta đọc kinh luật trong các hội trường Do-thái.”
Bức thư gửi tín hữu hải ngoại
22 Các sứ đồ, trưởng lão và cả Hội thánh đồng ý cử hai người trong giới lãnh đạo Hội thánh là Giu-đa (tức Ba-sa-ba) và Si-la cùng đi An-ti-ốt với Phao-lô và Ba-na-ba.
23 Họ mang theo bức thư nội dung như sau:
“Các sứ đồ, trưởng lão và anh em tín hữu tại Giê-ru-sa-lem, Thân gửi anh em tín hữu hải ngoại tại An-ti-ốt, Sy-ri và Si-li-si.
24 Chúng tôi nghe có mấy người từ đây đi ra, đã gây hoang mang và làm rối loạn tinh thần anh em. Chúng tôi không hề sai họ làm việc ấy.
25 Vì thế chúng tôi đồng tâm hiệp ý lựa chọn hai đại biểu đi theo hai anh em thân yêu của chúng tôi là Ba-na-na và Phao-lô,
26 hai người đã liều chết truyền giảng Danh Chúa Cứu Thế.
27 Chúng tôi cử Giu-đa và Si-la đến trình bày trực tiếp cho anh em vấn đề này.
28 Chúa Thánh Linh và chúng tôi đều không đặt thêm gánh nặng gì cho anh em ngoài mấy điều cần thiết:
29 anh em đừng ăn của cúng thần tượng, huyết, thịt thú vật chết ngạt và đừng gian dâm. Anh em nên tránh những điều ấy.
Thân ái.”
30 Phái đoàn lên đường đến thành An-ti-ốt, triệu tập Hội thánh và trao bức thư.
31 Đọc thư xong, các tín hữu nước ngoài đều vui mừng vì được an ủi.
32 Giu-đa và Si-la, vốn có ân tứ giảng dạy, giải bày lời Chúa để khích lệ và củng cố đức tin các tín hữu.
33 Hai người ở tại An-ti-ốt ít lâu rồi anh em tiễn họ về Hội thánh Giê-ru-sa-lem.
34 Nhưng Si-la quyết định ở lại.
35 Phao-lô và Ba-na-ba cũng ở lại An-ti-ốt hợp tác với nhiều anh em, tiếp tục giảng dạy Đạo Chúa.
Vòng truyền giáo thứ nhì của Phao-lô
36 Sau một thời gian, Phao-lô đề nghị với Ba-na-ba: “Chúng ta nên trở lại thăm viếng anh em tín hữu tại các thành phố chúng ta đã truyền bá Đạo Chúa!”
37 Ba-na-ba muốn đem Mác đi theo.
38 Nhưng Phao-lô không đồng ý, vì trong chuyến trước, khi đến Bam-phi-ly, Mác đã bỏ cuộc về quê.
39 Vì bất đồng ý kiến, nên hai người chia tay. Ba-na-ba đem Mác xuống tàu qua đảo Síp.
40 Còn Phao-lô chọn Si-la rồi lên đường, sau khi được anh em giao thác cho ân phúc của Chúa.
41 Ông thăm viếng xứ Sy-ri và Si-li-si, giúp các Hội thánh thêm vững mạnh.
Ti-mộ-thư
1 Phao-lô đến thành phố Đạt-ba và Lý-trà. Tại Lý-trà có một thanh niên mới tin Chúa tên Ti-mộ-thư, con một nữ tín hữu Do-thái.
2 Anh em ở Lý-trà và Y-cô-ni đều khen ngợi cậu.
3 Phao-lô muốn đem Ti-mộ-thư theo, nên ông làm lễ cắt bì cho cậu, vì người Do-thái ở đó đều biết cha cậu là người Hy-lạp.
4 Đoàn truyền giáo đến thành phố nào cũng bảo các tín hữu phải vâng giữ quyết nghị của các sứ đồ và các trưởng lão tại Giê-ru-sa-lem.
5 Vậy đức tin của các Hội thánh càng vững mạnh và mỗi ngày số tín hữu càng gia tăng.
Khải tượng về người Ma-xê-đoan
6 Sau đó, đoàn truyền giáo qua các xứ Phi-ri-gi và Ga-la-ti, vì Thánh Linh không cho giảng đạo ở Tiểu Á trong thời gian ấy.
7 Khi đến ngang My-si, họ định vào xứ Bi-thi-ni nhưng Thánh Linh của Chúa Giê-xu không cho phép,
8 nên họ vượt qua xứ My-si xuống thành Trô-ách.
9 Đêm ấy, Phao-lô thấy khải tượng: Một người Ma-xê-đoan đứng trước mặt ông van nài: “Xin đến xứ Ma-xê-đoan cứu giúp chúng tôi.”
10 Được khải tượng ấy, chúng tôi tìm cách đi Ma-xê-đoan ngay, vì tin chắc Thượng Đế bảo chúng tôi truyền giảng Phúc âm tại đó.
Thành Phi-líp (Ma-xê-đoan)
11 Từ Trô-ách, chúng tôi đáp tàu thẳng qua Sa-mô-trắc, ngày sau tới Nê-a-bô-li,
12 rồi đến Phi-líp, thành phố của người La-mã tại Ma-xê-đoan. Chúng tôi ở lại đây vài ngày.
13 Ngày thứ bảy chúng tôi ra ngoài thành, đến bên bờ sông là nơi có người nhóm cầu nguyện. Chúng tôi ngồi giảng giải Phúc âm cho các phụ nữ đang họp.
14 Có bà Ly-đi, quê ở Thi-a-ti-rơ, buôn vải nhuộm, là người sùng kính Thượng Đế. Được Chúa mở tâm trí, bà chăm chú nghe Phao-lô giảng dạy.
15 Cả gia đình bà đều chịu báp-tem. Bà mời chúng tôi về nhà: “Nếu các ông thấy tôi có lòng tin Chúa, xin kính mời các ông ở lại nhà tôi.”
Phao-lô bị tống giam
16 Một hôm, chúng tôi đến chỗ cầu nguyện bên bờ sông, gặp một nữ tỳ bị quỷ ám, dùng thuật bói số kiếm được nhiều tiền cho chủ.
17 Cô theo sau Phao-lô và chúng tôi, luôn mồm kêu lên: “Các ông này là đầy tớ của Thượng Đế Chí Cao, đến đây giảng đạo cứu rỗi.”
18 Cô cứ đi theo và nói lải nhải nhiều ngày liên tiếp. Phao-lô phiền lắm, quay lại bảo quỷ: “Nhân danh Chúa Cứu Thế Giê-xu, ta truyền bảo ngươi phải ra khỏi người này!” Lập tức quỷ bị trục xuất.
19 Các người chủ thấy không còn dùng cô để kiếm lợi được nữa, liền bắt Phao-lô và Si-la, đưa ra toà.
20 Họ kéo hai ông đến trước các thẩm phán, vu cáo rằng: “Mấy người Do-thái này làm loạn trong thành phố chúng ta.
21 Họ xúi giục dân chúng làm những điều trái luật La-mã!”
22 Dân chúng cũng nổi dậy chống đối hai ông, nên các thẩm phám ra lệnh xé áo và đánh đòn.
23 Sau khi bị đánh đập tàn nhẫn, hai ông bị giam vào ngục. Thẩm phán bảo giám ngục canh gác nghiêm mật.
24 Được lệnh này giám ngục giam hai ông vào xà-lim và cùm chân lại.
Phao-lô được trả tự do
25 Khoảng 12 giờ khuya, Phao-lô và Si-la cầu nguyện và ca ngợi Chúa; các tù nhân đều lắng nghe.
26 Thình lình có trận động đất dữ dội. Nền ngục thất rung chuyển. Tất cả cửa ngục đều mở tung. Xiềng xích bị tháo rời ra cả.
27 Giám ngục thức giấc, thấy các cửa ngục đều mở, tưởng các tù nhân đã trốn thoát nên ông rút gươm tự sát,
28 nhưng Phao-lô kêu lớn: “Đừng huỷ mình! Chúng tôi còn cả đây!”
29 Giám ngục sai lấy đèn rồi chạy vào, run sợ quỳ dưới chân Phao-lô và Si-la,
30 rồi đưa hai ông ra ngoài, mà hỏi: “Thưa các ông, tôi phải làm gì để được cứu rỗi?”
31 Hai nhà truyền giáo đáp: “Tin Chúa Cứu Thế Giê-xu thì ông và cả nhà ông sẽ được cứu!”
32 Hai ông giảng giải Đạo Chúa cho giám ngục và mọi người trong nhà.
33 Ngay lúc đêm khuya, giám ngục đem hai ông đi rửa vết thương rồi lập tức tin Chúa và chịu báp-tem với cả gia đình.
34 Giám ngục đưa hai ông về nhà, dọn tiệc khoản đãi và hết sức vui mừng vì mình và cả nhà đã tin Chúa.
35 Đến sáng, các thẩm phán sai thừa phát lại đến bảo: “Phóng thích hai người ấy đi!”
36 Giám ngục thuật lại cho Phao-lô: “Các quan toà truyền thả hai ông. Vậy xin các ông ra đi bình an.”
37 Nhưng Phao-lô đáp: “Chúng tôi có quốc tịch La-mã. Khi chưa thành án, người ta đã đánh đòn chúng tôi trước công chúng, rồi giam vào ngục. Bây giờ lại kín đáo trục xuất chúng tôi sao? Không được! Chính họ phải đến đưa chúng tôi ra.”
38 Thừa phát lại báo cáo lên thẩm phán. Biết mình đã hành động trái luật đối với công dân La-mã, các thẩm phán sợ hãi,
39 liền đến năn nỉ, đưa hai ông ra và xin rời khỏi thành phố.
40 Ra khỏi ngục, hai ông đến nhà Ly-đi, khích lệ anh em tín hữu, rồi lên đường.
Phao-lô đến Tê-sa-long-ca
1 Phao-lô và Si-la đi qua Am-phi-bô-li và A-bô-lô-ni rồi đến Tê-sa-long-ca. Tại đây có một hội trường Do-thái.
2 Theo thói quen, Phao-lô vào hội trường. Liên tiếp ba ngày thứ bảy, ông giảng luận Thánh kinh,
3 giải thích và minh chứng Chúa Cứu Thế phải chịu thống khổ, chịu chết và sống lại. Ông nói: “Chúa Giê-xu mà tôi truyền giảng đây chính là Đấng Cứu Thế.”
4 Nhiều người tin Chúa, đi theo Phao-lô và Si-la, gồm những người Hy-lạp kính sợ Chúa và các phụ nữ thượng lưu.
5 Nhưng người Do-thái ghen ghét, cổ động bọn côn đồ trong chợ tập họp đông đảo làm náo loạn thành phố. Chúng kéo vào nhà Gia-sơn tìm hai ông để đưa ra Hội đồng thành phố xét xử.
6 Tìm không được, chúng lôi Gia-sơn và mấy tín hữu khác đến trước Hội đồng thành phố và lớn tiếng tố cáo: “Mấy người cách mạng quốc tế đã xâm nhập thành phố!
7 Gia-sôn làm nội ứng chứa chấp họ! Họ phản nghịch Hoàng đế, và tuyên truyền cho một vua mới là Giê-xu!”
8 Dân chúng và các nhà chức trách nghe tin đều xôn xao.
9 Nhưng khi Gia-sôn và các tín hữu nộp đủ số tiền bảo lãnh, liền được thả ra.
Thành Bê-rê
10 Đêm đó, anh em đưa Phao-lô và Si-la đi gấp qua Bê-rê. Đến nơi, hai ông cũng vào thăm hội trường người Do-thái.
11 Người Bê-rê lịch sự, cởi mở hơn người Tê-sa-long-ca, vui lòng nghe Đạo Chúa, hằng ngày nghiên cứu Thánh kinh để kiểm chứng lời giảng của Phao-lô và Si-la.
12 Nhờ đó nhiều người tin Chúa, gồm những phụ nữ quý phái Hy-lạp, phía nam giới cũng đông.
13 Nhưng người Do-thái ở Tê-sa-long-ca nghe tin Phao-lô đang truyền bá Đạo Chúa tại Bê-rê, liền đến sách động quần chúng gây rối loạn.
14 Lập tức anh em đưa Phao-lô ra miền biển, còn Si-la và Ti-mộ-thư ở lại Bê-rê.
15 Vừa tới A-then, Phao-lô bảo các người dẫn đường quay về mời Si-la và Ti-mộ-thư đến gấp.
A-then, cố đô Hy-lạp
16 Đang chờ đợi tại A-then, Phao-lô nhận thấy thành phố đầy dẫy thần tượng, nên tinh thần bị xúc động.
17 Ông thảo luận với người Do-thái và người Hy-lạp theo đạo Do-thái trong hội trường, và những người ông gặp hằng ngày tại trung tâm thành phố.
18 Các triết gia phái Hưởng-lạc và phái Khắc-kỷ cũng tranh luận với ông. Có người hỏi: “Con vẹt kia muốn nói gì đây?” Người khác đáp: “Hình như nó tuyên truyền cho các thần ngoại quốc” vì Phao-lô đang giảng giải về Chúa Cứu Thế và sự sống lại.
19 Họ đưa Phao-lô lên ngọn đồi Hoả-thần rồi yêu cầu: “Xin ông thuyết trình triết lý mới mẻ đó!
20 Vì ông đề cập những chuyện mới lạ nên chúng tôi muốn biết ý nghĩa ra sao.”
21 (Toàn dân A-then và kiều dân trong thành chuyên nói và nghe tư tưởng mới lạ).
22 Phao-lô đứng trên đồi Hoả-thần tuyên bố: “Thưa quý thính giả A-then. Tôi nhận thấy quý vị có tinh thần tín ngưỡng cao độ trong mọi lĩnh vực.
23 Khi đi dạo xem những nơi thờ phượng khắp thủ đô, tôi thấy một bàn thờ khắc dòng chữ: ‘Thờ Thần Không Biết.’ Thần quý vị không biết mà vẫn thờ kính đó chính là Thần tôi đang truyền giảng.
24 "Thượng Đế, Đấng sáng tạo vũ trụ và vạn vật, là Chúa của trời đất nên không ngự trong Đền thờ do tay người xây dựng.
25 Chúa không thiếu thốn gì hết, không cần loài người phục dịch, vì chính Ngài ban sự sống, hơi thở và mọi vật cho mọi người.
26 Chúa tạo nên loài người, sinh thành mọi chủng tộc khắp mặt đất cùng một giòng máu, ấn định thời gian và ranh giới lãnh thổ cho họ sinh hoạt.
27 Chúa đã tạo điều kiện cho con người tìm kiếm Ngài và cố gắng vươn lên để tìm gặp Ngài. Tuy nhiên, Chúa chẳng cách xa ai cả,
28 vì ‘trong Chúa chúng ta được sống, hoạt động và hiện hữu,’ như vài thi sĩ của quý vị đã viết: ‘chúng ta cũng là dòng dõi của Ngài.’
29 "Đã là dòng dõi của Thượng Đế, chúng ta đừng lầm tưởng Thượng Đế giống như vàng, bạc hoặc đá, được chạm trổ do nghệ thuật và sáng kiến của loài người.
30 Trước kia loài người không biết Chúa, Ngài đã rộng lòng tha thứ, nhưng bây giờ Chúa truyền cho mọi người khắp thế giới phải ăn năn thờ phượng Ngài.
31 Vì Thượng Đế đã ấn định ngày xét xử cả nhân loại cách công minh, do Người Ngài tuyển chọn. Thượng Đế đã xác nhận uy quyền của Người bằng cách cho Người sống lại.”
32 Nghe nói người chết sống lại, nhiều người chế giễu, nhưng những người khác yêu cầu: “Chúng tôi muốn nghe thêm chuyện ấy.”
33 Phao-lô từ giã họ ra đi,
34 nhưng một nhóm người theo ông và tin Chúa, trong số có Đê-ni, thẩm phán Tối cao Pháp viện, bà Đa-ma-ri cùng nhiều người khác.
Hải cảng Cổ-linh
1 Sau đó, Phao-lô rời A-then đi Cổ-linh.
2 Tại đây ông gặp A-qui-la, một người Do-thái quê ở Bông-tu, và vợ là Bích-xinh-la. Họ mới từ Ý-đại-lợi đến Cổ-linh vì Hoàng đế Cơ-lốt ra lệnh trục xuất tất cả người Do-thái khỏi thủ đô La-mã,
3 Phao-lô đến ở chung và làm việc với vợ chồng A-qui-la, vì cả ba đều làm nghề may lều.
4 Mỗi thứ bảy, Phao-lô đến hội trường Do-thái, giảng luận và cố thuyết phục người Do-thái và Hy-lạp theo Chúa.
5 Khi Si-la và Ti-mộ-thư từ Ma-xê-đoan đến, Phao-lô chỉ giảng đạo cho người Do-thái, dùng nhiều bằng cớ chứng minh Giê-xu là Chúa Cứu Thế.
6 Nhưng họ chống đối ông và xúc phạm Chúa, nên ông giũ áo, tuyên bố: “Các ông phải chịu trách nhiệm và hình phạt. Đối với các ông, tôi đã làm xong bổn phận. Từ nay tôi sẽ đem Phúc âm đến người nước ngoài.”
7 Phao-lô bước ra, vào nhà Tích-giác-tu, là người sùng kính Thượng Đế. Nhà này ở bên cạnh hội trường Do-thái.
8 Cơ-ri-bu, quản lý hội trường, và cả nhà đều tin Chúa. Nhiều người Cổ-linh nghe Đạo cũng quyết định tin Chúa và chịu báp-tem.
9 Một đêm, Chúa bảo Phao-lô trong khải tượng: “Con đừng sợ! Cứ truyền giảng Phúc âm, đừng nín lặng,
10 vì Ta ở cùng con luôn. Không ai làm hại con được, vì nhiều người trong thành này thuộc về Ta”
11 Phao-lô ở Cổ-linh một năm rưỡi, tiếp tục giảng Đạo Chúa.
12 Khi Ga-li-ôn làm tổng trấn Hy-lạp, người Do-thái toa rập nhau bắt Phao-lô đưa ra toà,
13 tố cáo: “Người này xúi giục nhân dân thờ lạy Thượng Đế cách trái luật!”
14 Phao-lô chưa kịp trả lời, Ga-li-ôn đã bác bỏ lời tố cáo: “Này các anh Do-thái! Nếu là một vụ hình hay hộ tôi mới chịu khó nghe các anh kiện tụng.
15 Nhưng đây chỉ là vấn đề ngôn từ, danh hiệu, giáo luật của các anh; chính các anh phải tự giải quyết lấy! Tôi không xét xử các vụ đó!”
16 Ga-li-ôn đuổi họ ra khỏi toà án.
17 Để phản ứng, người Hy-lạp bắt Sốt-then, quản lý hội trường Do-thái, đánh đòn ngay trước toà án. Nhưng Ga-li-ôn cũng chẳng lưu ý.
Quay về An-ti-ốt (Sy-ri)
18 Phao-lô ở Hy-lạp khá lâu rồi từ biệt anh em, cùng với Bích-xinh-la và A-qui-la đáp tàu qua xứ Sy-ri. Ông xuống tóc tại Sen-cơ-rê vì có lời thề.
19 Khi đến Ê-phê-sô, Phao-lô để các bạn đồng hành dưới tàu, một mình vào hội trường giảng luận cho người Do-thái.
20 Họ mời ông ở lại, nhưng ông từ tạ:
21 "Nếu Chúa cho phép, lần sau tôi sẽ trở lại thăm anh em!” Ông xuống tàu rời Ê-phê-sô.
22 Tàu cặp bến Sê-sa-rê, ông lên chào thăm Hội thánh Giê-ru-sa-lem, rồi đi An-ti-ốt.
Vòng truyền giáo thứ ba của Phao-lô
23 Về An-ti-ốt một thời gian, Phao-lô lại lên đường truyền giáo, lần lượt thăm viếng khắp tỉnh Ga-la-ti và Phi-ri-gi, giúp các tín hữu thêm vững mạnh trong Chúa.
24 Có một người Do-thái mới đến Ê-phê-sô tên là A-bô-lô, quê tại Á-lịch-sơn (Ai-cập). Ông là một nhà hùng biện, uyên bác về Thánh kinh Cựu ước.
25 Được học Đạo Chúa, ông đầy nhiệt tâm giảng dạy về Chúa Giê-xu cách chính xác, dù ông chỉ học đến “lễ báp-tem của Giăng.”
26 Ông bắt đầu giảng giải Phúc âm trong hội trường cách dũng cảm. Bích-xinh-la và A-qui-la nghe ông giảng, liền đón về nhà, giúp ông thấu triệt Đạo Chúa.
27 Khi A-bô-lô định đi Hy-lạp, anh em viết thư khuyến khích tín hữu tại đó đón tiếp ông. Đến nơi, ông giúp ích rất nhiều cho các tín hữu.
28 A-bô-lô công khai tranh luận với người Do-thái, dùng lập luận đanh thép và viện dẫn Thánh kinh để chứng minh Giê-xu là Chúa Cứu Thế.
Ê-phê-sô, Tiểu Á
1 Trong khi A-bô-lô ở Cổ-linh, Phao-lô đi lên các xứ miền Bắc, rồi xuống Ê-phê-sô. Gặp một số tín hữu,
2 ông hỏi: “Khi tin Chúa, anh em đã nhận được Thánh Linh chưa?” Họ đáp: “Chúng tôi chưa bao giờ nghe nói về Thánh Linh cả!”
3 Ông hỏi tiếp: “Thế anh em đã chịu báp-tem nào?” Họ đáp: “Báp-tem của Giăng”
4 Phao-lô giải thích: “Báp-tem của Giăng chỉ về sự ăn năn tội lỗi. Giăng đã dạy nhân dân tin Đấng đến sau mình, tức là tin Chúa Giê-xu.”
5 Họ liền chịu báp-tem nhân danh Chúa Giê-xu.
6 Phao-lô đặt tay trên họ, Thánh Linh liền giáng xuống ngự vào lòng mỗi người, cho họ nói ngoại ngữ và truyền giảng Phúc âm.
7 Số tín hữu Phao-lô làm báp-tem hôm ấy được mười hai người.
8 Phao-lô vào hội trường, dạn dĩ nói về Chúa liên tiếp trong ba tháng. Ông giảng luận về Nước Trời và thuyết phục nhiều người tin Chúa Giê-xu.
9 Nhưng có một số người cứng lòng không tin, trở mặt đả kích Đạo Chúa trước quần chúng. Phao-lô bỏ hội trường, đem các tín hữu về huấn luyện riêng tại trường học Ti-ra-nu.
10 Nhờ chương trình giáo huấn hàng ngày suốt hai năm, Phúc âm được phổ biến rộng rãi đến nỗi nhân dân Tiểu Á cả Do-thái và Hy-lạp đều nghe Đạo Chúa.
Bảy thầy phù thuỷ
11 Chúa cho Phao-lô quyền năng làm nhiều phép lạ,
12 đến nỗi người ta lấy khăn tay, khăn choàng của ông đặt trên người đau thì bệnh liền hết, quỷ bị trục xuất.
13,14 Bảy con trai của thầy trưởng tế Sê-va làm nghề trừ quỷ. Họ đi khắp nơi thử hô Danh Chúa Giê-xu để chữa những người bị quỷ ám. Họ bảo các quỷ: “Nhân danh Chúa Giê-xu mà Phao-lô truyền giảng, ta trục xuất các ngươi!”
15 Nhưng quỷ trả lời: “Tao biết Chúa Giê-xu và quen mặt Phao-lô, nhưng tao không biết bọn mày là ai cả!”
16 Người bị quỷ ám nhảy bổ vào đánh cho cả bọn ngã rập, vất quần áo chạy trốn, mình đầy thương tích.
17 Việc này đồn ra khắp thành Ê-phê-sô, người Do-thái và Hy-lạp đều khiếp sợ. Danh Chúa Giê-xu càng được tôn kính.
18 Nhiều tín hữu đến xưng tội, khai ra những việc xấu họ đã làm.
19 Có những thầy phù thuỷ đem sách tà thuật gom lại đốt trước công chúng. Số sách trị giá độ 5.000 nén bạc.
20 Đạo Chúa ngày càng phát triển mạnh mẽ.
Cuộc biểu tình vĩ đại
21 Sau thời gian ấy, Phao-lô có ý định đi thăm xứ Ma-xê-đoan và Hy-lạp trước khi về Giê-ru-sa-lem. Ông nói: “Sau đó tôi còn phải đến thủ đô La-mã nữa.”
22 Phao-lô sai hai phụ tá là Ty-mộ-thư và Ê-rát sang Ma-xê-đoan trước, trong khi ông còn ở lại Tiểu Á.
23 Lúc ấy tại Ê-phê-sô có cuộc biểu tình lớn, nhằm chống lại công cuộc truyền bá Phúc âm.
24 Một người thợ bạc tên Đê-mê-triu làm khám thờ thần Đi-anh, đem lại thịnh vượng chung cho cả giới thủ công nghệ.
25 Một hôm, Đê-mê-triu triệu tập các đoàn thợ bạc và cổ động: “Các bạn đã biết nhờ nghề này mà chúng ta phát tài.
26 Tuy nhiên, tên Phao-lô đã quyến rũ bao nhiêu người tại Ê-phê-sô và cả Tiểu Á. Nó dám bảo các thần do tay người làm ra đều là giả tạo! Các bạn đã thấy tận mắt, nghe tận tai rồi.
27 Như thế, nghề nghiệp chúng ta đã bị bêu xấu, mà đền thờ của Nữ thần Đi-anh vĩ đại cũng bị khinh bỉ, và uy danh Nữ thần mà Tiểu Á và cả thế giới tôn thờ sẽ tiêu tan!”
28 Nghe xong, đám thợ bạc nổi giận, đồng thanh hô lớn: “Hoan hô Nữ thần Đi-anh vĩ đại của người Ê-phê-sô!”
29 Cả thành phố đều náo động. Dân chúng xuống đường biểu tình, bắt hai bạn đồng hành của Phao-lô là Gai-út và A-ri-tạc, người Ma-xê-đoan và kéo về tập trung tại hội trường thị xã.
30 Phao-lô định ra tiếp xúc với đám biểu tình, nhưng các tín hữu can ngăn.
31 Một vài nhà lãnh đạo Tiểu Á, bạn của Phao-lô, cũng sai người đến khuyên ông đừng mạo hiểm vào hội trường.
32 Hội trường vô cùng hỗn loạn, người hoan hô, kẻ đả đảo. Phần đông cũng chẳng hiểu vì sao mình đến họp.
33 Người Do-thái bảo Á-lịch-sơn phát biểu và đẩy ông tới trước. Ông lấy tay ra hiệu định lên tiếng thanh minh.
34 Nhưng khi dân chúng biết ông là người Do-thái liền đồng thanh gào thét suốt hai giờ: “Hoan hô nữ thần Đi-anh vĩ đại của người Ê-phê-sô!”
35 Tổng thư ký thị xã yêu cầu mọi người yên lặng rồi lựa lời khuyên can: “Thưa đồng bào, ai cũng biết Ê-phê-sô là trung tâm thờ phượng Nữ thần Đi-anh vĩ đại. Tượng của Nữ thần đã từ trời rơi xuống giữa chúng ta.
36 Không ai chối cãi được điều ấy nên đồng bào phải bình tĩnh, đừng liều lĩnh.
37 Vì những người đồng bào bắt giải đến đây không có trộm cắp vật thánh đền thờ, cũng không xúc phạm Nữ thần chúng ta.
38 Vậy nếu Đê-mê-triu và các đoàn thợ bạc muốn kiện cáo ai, đã có toà án và các thẩm phán xét xử. Cứ để họ đưa nhau ra toà!
39 Còn nếu đồng bào muốn khiếu nại điều gì, sẽ có Hội đồng thành phố giải quyết.
40 Vì không khéo chúng ta có thể bị chính quyền La-mã hạch tội về vụ rối loạn hôm nay, mà không có lý do nào để bào chữa cả!”
41 Nói xong, ông cho giải tán đám biểu tình.
Đi Ma-xê-đoan và Hy-lạp
1 Khi cuộc náo loạn đã lắng dịu, Phao-lô triệu tập các tín hữu, ngỏ lời từ biệt, rồi lên đường đi Ma-xê-đoan.
2 Ông đi khắp xứ Ma-xê-đoan khích lệ anh em tín hữu rồi đến Hy-lạp.
3 Ở Hy-lạp được ba tháng, Phao-lô sửa soạn đáp tàu về Sy-ri, nhưng bị người Do-thái mưu sát, nên ông quyết định đi đường bộ, quay lại Ma-xê-đoan trên đường về.
4 Cùng đi chuyến này có Sô-bá-tư, con By-ru, người Bê-rê, A-ri-tạc và Sê-cung-đức, người Tê-sa-long-ca, Gai-út người Đạt-ba, Ti-mộ-thư, Ty-chi-cơ và Trô-phim người Tiểu Á.
5 Những người đó đi trước, đợi chúng tôi tại Trô-ách.
6 Sau lễ Vượt qua, chúng tôi xuống tàu tại Phi-líp.
Ghé Trô-ách và Mỹ-lê
Năm ngày sau đến Trô-ách, chúng tôi ở lại đây bảy ngày.
7 Hôm Chúa nhật, các tín hữu họp nhau dự Tiệc thánh và nghe Phao-lô giảng dạy. Ông giảng thâu đêm, vì ngày mai chúng tôi phải lên đường.
8 Phòng họp ở trên lầu cao, có thắp nhiều đèn đuốc.
9 Phao-lô đang giảng dạy, thanh niên Ô-tích ngồi ngủ gục trên cửa sổ. Anh ngủ say quá, bất chợt ngã nhào từ tầng lầu thứ ba xuống đất. Người ta đỡ dậy, thấy anh đã chết.
10 Phao-lô xuống lầu, ôm xác anh và bảo mọi người: “Anh em đừng hốt hoảng, Ô-tích vẫn còn sống!”
11 Ông lên lầu, dự Tiệc thánh với anh em, và tiếp tục giảng dạy cho đến tảng sáng mới lên đường.
12 Quả nhiên Ô-tích sống lại và được đưa về nhà. Mọi người đều được an ủi.
13 Phao-lô muốn đi bộ qua A-sốt, nên xếp đặt cho chúng tôi đi tàu qua đó trước, rồi chờ đón ông.
14 Gặp nhau tại A-sốt, chúng tôi rước ông xuống tàu đi Mi-ty-len.
15 Hôm sau tàu chạy ngang đảo Chi-ô, ngày kế qua Sa-mô, đi một ngày nữa đến Mỹ-lê.
16 Phao-lô quyết định không ghé Ê-phê-sô để khỏi mất nhiều thì giờ tại Tiểu Á, vì ông gấp về Giê-ru-sa-lem cho kịp lễ Ngũ tuần.
Họp với các trưởng lão Ê-phê-sô
17 Phao-lô nhắn tin sang Ê-phê-sô mời các trưởng lão của Hội thánh đến họp tại Mỹ-lê.
18 Gặp mặt đông đủ, Phao-lô tâm sự: “Thưa anh em, từ ngày tôi đặt chân lên Tiểu Á, anh em biết tôi đã sống với anh em như thế nào.
19 Tôi hầu việc Chúa cách khiêm nhường đổ nhiều nước mắt, chịu bao thử thách gian khổ do người Do-thái âm mưu hãm hại.
20 Tôi chẳng bao giờ từ chối truyền dạy anh em những điều hữu ích. Tôi đã huấn luyện anh em nơi công cộng cũng như tại các tư gia.
21 Tôi kêu gọi cả người Do-thái lẫn người Hy-lạp ăn năn quay về Thượng Đế và tin cậy Chúa Cứu Thế Giê-xu là Chúa chúng ta.
22 "Giờ đây, do Thánh Linh thúc đẩy, tôi về thủ đô Giê-ru-sa-lem, không biết việc gì sẽ xảy đến.
23 Thánh Linh đã báo trước, chỉ có lao tù và hoạn nạn đón chờ tôi từ thành này qua thành khác.
24 Nhưng tôi chẳng ngã lòng, cũng không tiếc mạng sống mình, chỉ mong dâng trọn cuộc đời cho Chúa và chu toàn nhiệm vụ Chúa Giê-xu uỷ thác, để công bố Tin Mừng về ân phúc của Thượng Đế.
25 "Bây giờ tôi biết chắc anh em - những người đã nghe tôi truyền giảng Nước Trời - không ai còn thấy mặt tôi nữa.
26 Nên hôm nay tôi xác nhận, nếu trong anh em có ai bị hư vong, tôi không còn chịu trách nhiệm nữa.
27 Tôi không hề từ chối công bố mệnh lệnh của Chúa cho anh em.
28 Anh em phải giữ mình và chăn giữ bầy chiên mà Thánh Linh đã giao cho anh em chăm sóc, là Hội thánh mà Thượng Đế đã mua bằng chính máu Ngài.
29 "Vì tôi biết sau khi tôi đi, sẽ có phần tử giả mạo trà trộn phá hoại anh em như lang sói độc ác chẳng tiếc gì bầy chiên.
30 Trong anh em cũng sẽ có người xuyên tạc chân lý để lôi cuốn tín hữu.
31 Vậy anh em phải đề cao cảnh giác, đừng quên tôi đã đổ nhiều nước mắt khuyên bảo mọi người, ngày cũng như đêm, ròng rã ba năm trời.
32 Bây giờ, tôi giao thác anh em cho Chúa và Đạo ân phúc của Ngài, vì Chúa có thể gây dựng và ban cơ nghiệp cho anh em chung với tất cả con cái thánh thiện của Ngài.
33 Tôi không tham muốn bạc, vàng hay áo xống của ai.
34 "Chính anh em biết hai bàn tay này đã cung cấp tất cả nhu cầu cho tôi và những người cộng sự với tôi.
35 Tôi đã chứng tỏ cho anh em biết phải làm lụng khó nhọc để giúp đỡ người nghèo khổ, và phải ghi nhớ lời Chúa Giê-xu: “Người cho có phước hơn kẻ nhận.”
36 Nói xong, Phao-lô quỳ xuống cầu nguyện với họ.
37 Mọi người đều khóc lớn tiếng, ôm Phao-lô hôn từ biệt.
38 Họ buồn bã nhất khi nghe nói sẽ chẳng bao giờ gặp mặt ông nữa. Rồi họ tiễn ông xuống tàu.
1 Sau khi từ giã, tàu rời bến đi thẳng qua đảo Cốt, ngày sau đến cảng Rô-đơ, rồi đến Ba-ta-ra.
2 Chúng tôi chuyển sang tàu khác đi Phê-ni-xi.
3 Khi thấy đảo Síp xuất hiện, tàu tránh bên phải chạy về hướng Sy-ri và cập bến Ty-rơ, dỡ hàng tại đó.
4 Chúng tôi tìm gặp anh em tín hữu, và ở lại bảy ngày. Được Thánh Linh báo trước, anh em khuyên Phao-lô không nên lên Giê-ru-sa-lem.
5 Cuối bảy ngày, chúng tôi sửa soạn tiếp tục cuộc hải trình. Tất cả các tín hữu cùng vợ con tiễn chân chúng tôi ra khỏi thành phố. Chúng tôi quỳ trên bãi biển cầu nguyện,
6 rồi từ biệt nhau. Chúng tôi xuống tàu, còn họ trở về nhà.
7 Rời Ty-rơ, chúng tôi đến Tô-lê-mai, chào thăm anh em và ở lại một ngày.
8 Hôm sau, chúng tôi tiếp tục lên đường. Về đến Sê-sa-rê, chúng tôi trọ tại nhà Phi-líp, một trong bảy vị chấp sự đang truyền giảng Đạo Chúa.
9 Ông có bốn con gái đồng trinh được ân tứ nói tiên tri.
10 Vài ngày sau, có A-ga-bút, một tiên tri từ Giu-đê xuống,
11 đến thăm chúng tôi. Ông lấy dây lưng của Phao-lô tự trói tay chân mà nói: “Thánh Linh báo trước: Người Do-thái tại Giê-ru-sa-lem sẽ bắt trói Phao-lô như thế này và đem nộp cho người La-mã.”
12 Nghe xong, chúng tôi cùng các tín hữu địa phương năn nỉ Phao-lô đừng lên thành Giê-ru-sa-lem.
13 Nhưng Phao-lô trả lời: “Sao anh em khóc lóc cho đau lòng tôi? Chẳng những tôi sẵn sàng chịu trói, mà còn vui lòng chịu chết vì Danh Chúa Giê-xu tại Giê-ru-sa-lem!”
14 Ông nhất định không nghe, nên chúng tôi đành nín lặng, chỉ nói: “Xin ý Cha được thực hiện!”
Đến Giê-ru-sa-lem
15 Sau đó, chúng tôi sửa soạn hành trang lên đường về thủ đô Giê-ru-sa-lem.
16 Vài tín hữu tại Sê-sa-rê cùng đi, đưa chúng tôi vào trọ nhà Ma-na-sôn, người đảo Síp, là một trong các tín hữu đầu tiên.
17 Chúng tôi đến Giê-ru-sa-lem, anh em vui mừng đón tiếp.
18 Hôm sau, Phao-lô hướng dẫn chúng tôi đến thăm Gia-cơ, gặp đông đủ các nhà lãnh đạo Hội thánh Giê-ru-sa-lem.
19 Chào hỏi xong, Phao-lô thuật lại từng việc Thượng Đế đã dùng ông thực hiện tại các nước ngoài.
20 Nghe báo cáo, họ ca ngợi Chúa và đề nghị: “Anh biết không? Mấy vạn người Do-thái đã theo Đạo nhưng vẫn còn câu nệ luật pháp và tập tục cũ.
21 Họ nghe đồn anh dạy người Do-thái ở hải ngoại chối bỏ luật pháp Mai-sen, đừng cắt bì cho con trai và không cần theo tập tục cũ.
22 Chắc chắn họ đã nghe tin anh về đây; không biết họ sẽ phản ứng thế nào?
23 Vậy chúng tôi khuyên anh: đây chúng tôi có bốn người mắc lời thề nguyện,
24 xin anh đem họ đi làm lễ tẩy uế, xuống tóc, và đài thọ các khoảng chi phí. Như thế mọi người sẽ biết họ đã nghe lầm về anh, vì chính anh cũng vâng giữ luật pháp.
25 Còn về tín hữu nước ngoài, như đã viết rõ trong thư, chúng tôi chỉ dặn họ đừng ăn của cúng thần tượng, huyết, thú vật chết ngạt và đừng gian dâm.”
26 Hôm sau Phao-lô cùng bốn người ấy bắt đầu làm lễ tẩy uế rồi vào Đền Thờ bá cáo ngày dâng lễ vật khi tẩy uế xong.
Phao-lô bị bắt
27 Khi bảy ngày tẩy uế gần mãn, mấy người Do-thái ở Tiểu Á gặp Phao-lô trong Đền Thờ, liền sách động quần chúng bắt giữ ông.
28 Họ kêu gào: “Đồng bào ơi! Giúp chúng tôi với! Tên này đi khắp nơi xúi giục mọi người phản nghịch nhân dân, luật pháp và Đền Thờ. Nó còn đem cả người Hy-lạp vào đây, làm ô uế nơi thánh!”
29 (Hôm trước, họ hặp Trô-phim, người Ê-phê-sô ở trong thành phố với Phao-lô, nên tưởng lầm ông đã đem người nước ngoài vào Đền Thờ).
30 Cả thành phố đều náo loạn. Dân chúng đổ xô về Đền Thờ như thác lũ. Họ bắt Phao-lô, kéo ra khỏi Đền Thờ. Lập tức các cửa Đền Thờ đóng lại.
31 Họ đang tìm cách giết Phao-lô, thì đại tá Lý-sĩ, chỉ huy trung đoàn La-mã cũng vừa nhận được báo cáo.
32 Đại tá Sĩ lập tức ra lệnh cho các đơn vị trấn thủ thành phố nhất loạt kéo đến. Nhìn thấy đại tá và quân đội bố trí bốn bên, dân chúng mới ngưng đánh đập Phao-lô.
33 Đại tá Sĩ ra lệnh bắt Phao-lô trói lại bằng hai dây xích, rồi hỏi dân chúng: “Đương sự là ai? Tội trạng thế nào?”
34 Trong đám đông, người la thế này, kẻ gào thế khác. Thấy quá lộn xộn ồn ào không thể điều tra gì được, đại tá cho giải Phao-lô vào đồn.
35 Khi lên bậc thềm, quân lính phải khiêng Phao-lô vì dân chúng quá hung bạo.
36 Họ kéo theo sau gào thét: “Giết nó đi!”
37 Lúc sắp được đưa vào đồn, Phao-lô hỏi đại tá Sĩ: “Tôi được phép thưa chuyện với đại tá không?” Đại tá Sĩ ngạc nhiên: “Anh biết tiếng Hy-lạp sao?
38 Anh không phải là tên Ai-cập vừa nổi loạn kéo 4.000 quân khủng bố vô bưng sao?”
39 Phao-lô đáp: “Tôi là người Do-thái, quê ở Tạt-sơ, xứ Si-li-si, công dân một thành phố nổi danh. Xin phép đại tá cho tôi nói chuyện với nhân dân.”
40 Được chấp thuận, Phao-lô đứng lên bậc thềm, lấy tay ra hiệu cho dân chúng yên lặng, rồi dùng tiếng Hy-bá nói chuyện với đồng bào:
Lời thanh minh của Phao-lô
1 “Thưa quý vị, thưa đồng bào, xin nghe tôi thanh minh đôi lời...”
2 Khi nghe Phao-lô nói tiếng Hy-bá, dân chúng càng yên lặng.
3 Phao-lô tiếp: “Tôi là người Do-thái, sinh tại Tạt-sơ, xứ Si-li-si, nhưng được nuôi dưỡng trong thành phố này, và học hỏi dưới chân luật sư Ga-ma-liên, nghiêm khắc thi hành luật pháp của tổ tiên. Tôi đầy nhiệt tâm với Thượng Đế, cũng như quý vị ngày nay.
4 Tôi đã từng khủng bố Đạo này, không ngần ngại bắt trói, giam cầm và giết hại tín đồ nam nữ.
5 Điều này có thầy Tế lễ tối cao và cả Hội đồng Quốc gia làm chứng. Cầm lá thư của họ gửi cho các nhà lãnh đạo Đa-mách, tôi lên đường đến đó để bắt trói các tín hồ Đạo này, giải về Giê-ru-sa-lem trừng trị.
6 "Vào khoảng giữa trưa, tôi đang đi trên đường đến gần Đa-mách, thình lình có luồng sáng từ trời chiếu xuống chung quanh tôi.
7 Tôi ngã nhào xuống đất, và nghe có tiếng gọi bên tai: “Sau-lơ! Sau-lơ! Sao con bức hại Ta?”
8 Tôi thưa: “Lạy Chúa, Chúa là ai?” Chúa bảo: “Ta là Giê-xu người Na-xa-rét mà con đang bức hại.”
9 Những người bạn đường của tôi cũng thấy luồng sáng, nhưng không nghe tiếng nói với tôi.
10 Tôi hỏi: “Thưa Chúa, con phải làm gì?” Chúa bảo: “Con đứng dậy vào thành Đa-mách! Tại đó con sẽ nghe những điều Ta uỷ thác cho con thực hiện.”
11 Nhưng mắt tôi mù loà vì ánh sáng quá rực rỡ, nên các bạn đường cầm tay tôi dẫn đến thành Đa-mách.
12 "A-na-nia, một người mộ đạo, luôn luôn vâng giữ luật pháp Mai-sen và được tất cả người Do-thái địa phương khen ngợi,
13 đã đến bên cạnh bảo tôi: ‘Anh Sau-lơ, mắt anh được sáng rồi!’ Ngay lúc ấy, tôi nhìn thấy A-na-nia.
14 Ông nói: “Thượng Đế của tổ tiên chúng ta đã lựa chọn anh để bày tỏ ý định của Ngài, cho anh thấy Chúa Cứu Thế và nghe lời Ngài phán dạy.
15 Vì anh là nhân chứng của Ngài, có nhiệm vụ công bố cho mọi người biết những điều anh đã nghe thấy.
16 Anh còn chần chờ gì nữa? Hãy đứng dậy chịu báp-tem và kêu cầu Danh Chúa để tộâi anh được rửa sạch!”
17 "Trở về Giê-ru-sa-lem, một hôm đang cầu nguyện trong Đền Thờ, tôi xuất thần,
18 nghe Chúa dạy: “Con hãy ra khỏi Giê-ru-sa-lem lập tức, vì dân thành này sẽ không chấp nhận lời con làm chứng về Ta!”
19 Tôi thưa: ‘Lạy Chúa, chính họ biết con đã tống giam và tra tấn những người tin Chúa trong khắp các hội trường.
20 Khi Ê-tiên, nhân chứng của Chúa bị giết, con cũng đứng bên cạnh ủng hộ vụ mưu sát và coi giữ áo xống của những kẻ giết người.’
21 Chúa bảo: ‘Con phải lên đường! Vì Ta sai con đến các dân tộc nước ngoài ở nơi xa.’
22 Nghe Phao-lô nói đến đây, dân chúng nổi lên gào thét: “Thủ tiêu nó đi! Nó không đáng sống nữa!”
23 Họ reo hò, xé áo, hất tung bụi đất lên trời.
24 Đại tá Lý sĩ ra lệnh đem Phao-lô vào đồn, lấy roi tra tấn để cho biết dân chúng tố cáo ông về tội gì.
25 Khi lính căng ông ra định đánh đòn, Phao-lô hỏi viên đại uý đứng cạnh: “Pháp luật có cho đánh đòn một công dân La-mã trước khi toà án xét xử không?”
26 Viên sĩ quan nghe nói, liền lên trình thượng cấp: “Xin đại tá thận trọng, vì người này là công dân La-mã!”
27 Đại tá Sĩ đến hỏi Phao-lô: “Anh có phải thật là công dân La-mã không?” Ông đáp: “Phải”
28 Đại tá tiếp: “Tôi phải tốn một số tiền lớn mới được quốc tịch La-mã chứ có dễ đâu!” Phao-lô nói: “Còn tôi có quốc tịch ấy từ khi mới sinh ra.”
29 Quân lính đang chuẩn bị tra khảo ông lập tức rút lui. Đại tá Sĩ lo sợ khi biết người mình bắt trói là công dân La-mã.
Toà án của Hội đồng Quốc gia Do-thái
30 Hôm sau, muốn biết chắc tại sao người Do-thái tố cáo Phao-lô, đại tá Sĩ mở trói cho ông, đồng thời triệu tập các thầy trưởng tế và cả Hội đồng Quốc gia Do-thái, rồi giải Phao-lô đến.
1 Chăm chú nhìn Hội đồng Quốc gia, Phao-lô bình tĩnh trình bày: “Thưa quý vị, tôi đã sống trước mặt Thượng Đế với lương tâm hoàn toàn trong sạch cho đến ngày nay.”
2 Thầy Tế lễ tối cao A-na-nia ra lệnh cho các thủ hạ vả vào miệng Phao-lô.
3 Phao-lô nói: “Thượng Đế sẽ đánh ông, bức tường quét vôi kia! Ông ngồi xét xử tôi theo luật mà còn ra lệnh đánh tôi trái luật sao?”
4 Các người ấy quở Phao-lô: “Anh dám nặng lời với thầy Tế lễ tối cao sao?”
5 Phao-lô đáp: “Thưa anh em, tôi không biết đó là thầy Tế lễ tối cao! Vì Thánh kinh chép: ‘Đừng xúc phạm các nhà lãnh đạo’
6 Nhận thấy Hội đồng gồm hai thành phần - Sa-đức và Biệt-lập - Phao-lô lớn tiếng xác nhận: “Thưa quý vị, tôi thuộc phái Biệt-lập, con của thầy Biệt-lập. Sở dĩ tôi bị xét xử hôm nay vì tôi tin tưởng sự sống lại của người chết!”
7 Vừa nghe câu ấy, phái Biệt-lập và phái Sa-đức nổi lên chống nhau, và Hội đồng chia làm hai phe.
8 Vì phái Sa-đức chủ trương không có sự sống lại, thiên sứ hay thần linh, còn phái Biệt-lập nhìn nhận cả.
9 Hội đồng tranh luận rất sôi nổi. Mấy thầy dạy luật phái Biệt-lập đứng dậy tuyên bố: “Chúng tôi nhận thấy ông này chẳng có lỗi lầm gì. Chúng ta đừng chống lại Thượng Đế, vì biết đâu thần linh hoặc thiên sứ đã trực tiếp dạy ông?”
10 Cuộc tranh chấp càng trầm trọng, đại tá Lý-sĩ sợ Phao-lô bị giết chết, liền ra lệnh cho quân lính kéo ông ra khỏi đám đông đem về đồn.
11 Đêm sau, Chúa đến bên Phao-lô khích lệ: “Con cứ vững lòng! Con đã làm chứng cho Ta tại Giê-ru-sa-lem, con cũng sẽ làm chứng cho Ta tại thủ đô La-mã.”
Âm mưu thủ tiêu Phao-lô
12 Đến sáng, một số người Do-thái âm mưu thủ tiêu Phao-lô và thề sẽ tuyệt thực cho đến khi thành công.
13 Có trên bốn mươi người tham gia kế hoạch đó.
14 Họ đến báo cáo với các thầy trưởng tế và các trưởng lão: “Chúng tôi đã tuyên thệ tuyệt thực cho đến khi giết được Phao-lô.
15 Vậy, bây giờ xin quý Ngài và Hội đồng Quốc gia yêu cầu đại tá Sĩ giải nó xuống đây ngày mai, làm như quý Ngài định xét hỏi nội vụ cho kỹ càng hơn. Còn chúng tôi chuẩn bị sẵn sàng để giết nó trước khi nó đến đây.”
16 Nhưng người cháu gọi Phao-lô bằng cậu, biết được âm mưu đó, liền vào đồn báo cho ông biết.
17 Phao-lô gọi một đại uý yêu cầu: “Xin đại uý đưa em này đến gặp đại tá chỉ huy trưởng! Nó có việc cần báo cáo”
18 Đại uý liền dẫn cậu đến thưa đại tá: “Tù nhân Phao-lô yêu cầu tôi đưa cậu này lên đại tá, để báo một tin khẩn.”
19 Đại tá Sĩ nắm tay cậu dẫn riêng ra một nơi, hỏi: “Em cần báo cáo việc gì?”
20 Cậu thưa: “Người Do-thái đã đồng mưu xin đại tá ngày mai giải Phao-lô ra Hội đồng Quốc gia, làm ra vẻ muốn tra vấn tỉ mỉ hơn.
21 Nhưng xin đại tá đừng nghe họ, vì có trên bốn mươi người đang rình rập chờ phục kích Phao-lô. Họ đã thề nguyện tuyệt thực cho đến khi nào giết được Phao-lô. Bây giờ họ đã sẵn sàng, chỉ còn chờ đại tá chấp thuận!”
Phao-lô bị giải đi Sê-sa-rê
22 Cho thiếu niên ấy ra về, đại tá Sĩ căn dặn: “Đừng cho ai biết em đã mật báo cho tôi điều ấy!”
23 Rồi đại tá ra lệnh cho hai đại uý: “Khẩn cấp huy động 200 bộ binh, 70 kỵ binh và 200 lính cầm giáo, sẵn sàng hành quân đến Sê-sa-rê vào 9 giờ đêm nay.
24 Cũng chuẩn bị ngựa cho Phao-lô cỡi để giải ông lên tổng trấn Phê-lít cho an toàn!”
25 Đại tá Sĩ viết một bức thư:
26 "Cơ-lốt Lý-sĩ trân trọng kính gửi ngài Tổng trấn Phê-lít.
27 Người này bị dân Do-thái bắt giữ và sắp sửa sát hại thì tôi đem quân đến giải thoát kịp, vì được tin đương sự là công dân La-mã.
28 Tôi đã đưa đương sự ra trước Hội đồng Quốc gia Do-thái để tra xét tội trạng.
29 Tôi nhận thấy đương sự bị tố cáo về những điều liên quan đến giáo luật Do-thái, chứ không phạm tội nào đáng xử tử hoặc giam giữ cả.
30 Tôi vừa được tin người Do-thái âm mưu sát hại đương sự, liền cho giải lên ngài. Tôi cũng báo cho bên nguyên cáo phải lên quý toà mà thưa kiện.
Kính chào ngài Tổng trấn.”
31 Binh sĩ tuân lệnh, đang đêm giải Phao-lô đến An-ty-ba-tri.
32 Trời vừa sáng, bộ binh quay về đồn, kỵ binh tiếp tục đưa Phao-lô xuống Sê-sa-rê.
33 Đến nơi, họ trình bức thư lên tổng trấn và giao nộp Phao-lô.
34 Đọc thư xong, tổng trấn xét hỏi quê quán Phao-lô. Biết ông sinh tại Si-li-si,
35 tổng trấn bảo: “Ta sẽ xét xử nội vụ khi các nguyên cáo đến đây.” Rồi truyền lệnh giam Phao-lô trong hành dinh Hê-rốt.
Trước toà án tổng trấn Phê-lít
1 Năm ngày sau, thầy Tế lễ tối cao A-na-nia cùng mấy nhà lãnh đạo Do-thái và luật sư Tạc-tư-lư đến tố cáo Phao-lô trước toà tổng trấn.
2 Được gọi lên trước, Tạc-tư-lư bắt đầu phần cáo trạng: “Thưa ngài tổng trấn, nhờ tài lãnh đạo sáng suốt của ngài, nhiều công cuộc cải cách tốt đẹp được thực hiện và dân tộc chúng tôi được hưởng thái bình an lạc lâu dài.
3 Chúng tôi ở nơi nào cũng hưởng ân đức của ngài đủ mọi phương diện. Thưa ngài tổng trấn, xin ngài nhận nơi đây lòng tri ân sâu xa của chúng tôi.
4 "Nhưng chẳng dám dài dòng làm phiền hà ngài, chỉ xin ngài rộng lượng lắng nghe chúng tôi tóm lược đôi lời.
5 Chúng tôi nhận thấy tên này thật nguy hiểm, nó đi khắp nơi xúi giục người Do-thái nổi loạn chống chính quyền La-mã. Chính nó đứng lên làm thủ lãnh đảng Na-xa-rét.
6 Nó làm ô uế Đền Thờ, nên chúng tôi bắt giữ để xét xử theo luật chúng tôi.
7 Nhưng đại tá Lý-sĩ đến can thiệp, dùng bạo lực cướp nó khỏi tay chúng tôi,
8 và bảo nguyên cáo đến hầu quý toà. Bây giờ xin tổng trấn xét hỏi nó, sẽ thấy những điều chúng tôi tố cáo đều đúng sự thật”
9 Người Do-thái cũng phụ hoạ theo Tạc-tư-lư.
10 Tổng trấn ra hiệu cho Phao-lô khai. Phao-lô liền tự biện hộ: “Thưa tổng trấn. Được biết ngài từng ngồi ghế chánh án tại nước tôi lâu năm nên tôi vui mừng trình bày mọi việc.
11 Ngài cho điều tra thì biết rõ tôi vừa lên Giê-ru-sa-lem không quá mười hai ngày nay để thờ phượng.
12 Tôi không bao giờ cãi vã trong Đền Thờ, hoặc sách động quần chúng nổi loạn giữa các hội trường hay trong thành phố.
13 Nguyên cáo cũng không đưa ra được tang chứng nào về những điều tố cáo.
14 Tôi chỉ thú nhận với Ngài một điều: tôi thờ phượng Thượng Đế của tổ tiên dân tộc tôi, theo Đạo mà họ gọi là đảng. Tôi tin tất cả những điều ghi chép trong Thánh kinh.
15 Tôi tin Thượng Đế sẽ khiến người công chính và người gian ác sống lại. Chính họ cũng tin tưởng như tôi.
16 Do đó tôi luôn luôn cố gắng giữ lương tâm cho trong sạch trước mặt Thượng Đế và loài người.
17 "Sau nhiều năm xa vắng, tôi trở về Giê-ru-sa-lem, mang theo tặng phẩm để cứu tế đồng bào và dâng lễ vật cho Thượng Đế.
18,19 Mấy người Do-thái ở Tiểu Á gặp tôi đang làm lễ tẩy uế trong Đền Thờ, chứ tôi chẳng tập họp đám đông hay làm náo loạn gì cả. Nếu có, sao họ không đến đây tố cáo tôi trước toà?
20 Xin Ngài hỏi các vị lãnh đạo ngồi đây, Hội đồng Quốc gia đã tìm thấy tôi có lỗi lầm gì không?
21 Tôi chỉ nói: ‘Vì sự sống lại của người chết mà hôm nay tôi bị Hội đồng xét xử. Thế mà bị họ bắt lỗi!”
22 Phê-lít đã biết rõ về Đạo Chúa, nên quyết định hoãn phiên toà: “Khi nào đại tá Lý-sĩ đến đây, ta sẽ phân xử nội vụ.”
23 Tổng trấn ra lệnh cho một đại uý giam giữ Phao-lô, nhưng cho dễ dãi phần nào, không cấm đoán thân nhân đến viếng thăm, giúp đỡ.
24 Vài ngày sau, Phê-lít và vợ là Đa-ru-si (người Do-thái) sai mời Phao-lô trình bày Phúc âm của Chúa Cứu Thế Giê-xu.
25 Khi Phao-lô giải luận về nếp sống công chính, tự chủ và cuộc xét xử tương lai của Chúa. Phê-lít run sợ gạt đi: “Bây giờ anh về đi, khi nào có dịp ta sẽ gọi lại!”
26 Phê-lít cũng mong Phao-lô đút lót cho mình nên thường đòi Phao-lô đến nói chuyện.
27 Hai năm sau, Bốt-xi Phê-tu được bổ nhiệm đến thay Phê-lít. Muốn được lòng dân Do-thái, Phê-lít ra lệnh tiếp tục giam giữ Phao-lô.
Tổng trấn Phê-tu
1 Vừa nhậm chức được ba ngày, tổng trấn Phê-tu từ Sê-sa-rê lên Giê-ru-sa-lem.
2 Các thầy trưởng tế và các nhà lãnh đạo Do-thái lại đến tố cáo Phao-lô,
3 nài nỉ tổng trấn cho giải Phao-lô về Giê-ru-sa-lem, vì họ âm mưu giết ông dọc đường.
4 Nhưng Phê-tu từ khước: “Phao-lô đang bị giam tại Sê-sa-rê và ta cũng sắp trở về đó.
5 Ai đủ tư cách đại diện bên nguyên cáo nên xuống đó với ta. Nếu đương sự có tội gì, cứ đem ra tố cáo!”
6 Phê-tu ở Giê-ru-sa-lem độ mười ngày rồi trở về Sê-sa-rê. Hôm sau, tổng trấn ra lệnh giải Phao-lô ra toà.
7 Phao-lô vừa bước vào, các cấp lãnh đạo Do-thái đến vây quanh, tranh nhau tố cáo ông nhiều tội nặng nề nhưng không nêu được bằng chứng.
8 Phao-lô trả lời: “Tôi chẳng có tội gì đối với luật pháp Do-thái, hoặc xúc phạm Đền Thờ, hoặc chống chính quyền La-mã.
9 Nhưng Phê-tu muốn mua chuộc lòng dân Do-thái nên hỏi Phao-lô: “Anh muốn về Giê-ru-sa-lem cho ta xét xử vụ này không?”
10 Phao-lô đáp: “Tôi xin hầu Toà án tối cao của Hoàng đế. Vì như ngài đã biết, tôi chẳng có lỗi gì với người Do-thái cả.
11 Nếu tôi có tội hoặc làm điều gì đáng chết, tôi xin sẵn sàng đền tội. Trái lại, nếu những lời họ tố cáo đều vô căn cứ thì không ai được giao nộp tôi cho họ. Tôi xin khiếu nại lên Hoàng đế.”
12 Sau khi thảo luận với các cố vấn, Phê-tu tuyên bố: “Đương sự đã khiếu nại lên Hoàng đế nên sẽ được hầu toà Hoàng đế.”
Vua chư hầu Hê-rốt Ạc-ríp-ba II
13 Mấy ngày sau, vua Ạc-ríp-ba và công chúa Bê-rê-nít đến Sê-sa-rê thăm Phê-tu.
14 Vì họ ở lại lâu ngày nên Phê-tu đem vụ Phao-lô tâu với vua: “Có một tù nhân Phê-lít để lại đây.
15 Khi tôi lên Giê-ru-sa-lem, các thầy trưởng tế và các nhà lãnh đạo Do-thái đến tố cáo và xin tôi kết án người này.
16 Tôi trả lời: ‘Theo pháp luật La-mã, không thể kết tội khi bị cáo chưa đối chất với nguyên cáo để có cơ hội bào chữa.’
17 Khi các nguyên cáo đến đây, tôi liền cho xử vụ này vào ngày hôm sau.
18 Bên nguyên đứng lên tố cáo nhưng chẳng buộc tội gì như tôi tưởng,
19 chỉ nói những điều lăng nhăng về tôn giáo của họ, và về một người tên Giê-xu đã chết nhưng Phao-lô quả quyết vẫn còn sống.
20 Đang phân vân không biết quyết định thế nào, tôi hỏi Phao-lô có muốn về Giê-ru-sa-lem hầu toà không.
21 Nhưng Phao-lô khiếu nại lên Toà án Hoàng đế, nên tôi ra lệnh giam giữ đương sự cho đến ngày giải lên Hoàng đế.”
22 Ạc-ríp-ba bảo: “Ta cũng muốn nghe người ấy!” Phê-tu thưa: “Ngày mai bệ hạ sẽ nghe.”
23 Hôm sau vua Ạc-ríp-ba và công chúa Bê-rê-nít đến toà án. Nghi lễ thật long trọng, có các sĩ quan cao cấp và các cấp lãnh đạo tháp tùng, Phê-tu ra lệnh giải Phao-lô vào,
24 rồi tuyên bố: “Tâu bệ hạ, thưa quý vị. Người này đã bị dân Do-thái tại Giê-ru-sa-lem và Sê-sa-rê đòi mạng.
25 Nhưng tôi xét thấy đương sự chẳng phạm tội gì đáng chết cả. Vì đương sự khiếu nại lên Hoàng đế nên tôi đã chấp thuận giải về La-mã.
26 Nhưng tôi chưa biết đích xác tội trạng đương sự để viết sớ.
27 Vì theo thiển kiến, giải nộp phạm nhân mà không xác định tội trạng, thật là phi lý.”
Trình bày Phúc âm cho vua Ạc-ríp-ba
1 Vua Ạc-ríp-ba bảo Phao-lô: “Nhà ngươi được phép tự biện hộ.” Đưa cánh tay lên cao, Phao-lô nói:
2 "Muôn tâu, hôm nay tôi lấy làm hân hạnh được minh oan trước mặt bệ hạ và trả lời những điều người Do-thái tố cáo.
3 Tôi phấn khởi nhất là vì biết bệ hạ thông thạo pháp luật và phong tục của người Do-thái. Vậy kính xin bệ hạ kiên nhẫn nghe tôi trình bày.
4 "Người Do-thái đều biết nếp sống tôi từ thuở nhỏ, lúc tôi còn ở quê hương và thời gian về Giê-ru-sa-lem.
5 Họ không thể chối cãi vì đã biết rõ từ đầu tôi theo phái Biệt-lập là phái khiêm khắc nhất trong tôn giáo chúng tôi.
6 Hiện nay tôi phải ra toà chỉ vì hy vọng Thượng Đế sẽ thực hiện lời hứa với tổ tiên.
7 Cũng vì hy vọng như tôi mà mười hai đại tộc Y-sơ-ra-ên ngày đêm hăng hái phục vụ Thượng Đế. Chính vì hy vọng đó mà tôi bị người Do-thái tố cáo.
8 Tin người chết sống lại phải chăng là một trọng tội? Tại sao quý ngài cho rằng ‘Thượng Đế phục sinh người chết’ là việc không thể nào tin được?”
9 "Chính tôi đã từng nghĩ phải nỗ lực chống lại Danh Giê-xu, người Na-xa-rét.
10 Tôi đã thực hiện một chương trình khủng bố tại Giê-ru-sa-lem. Tôi được các thầy trưởng tế uỷ quyền bắt giam nhiều tín đồ, và khi họ bị sát hại, tôi đã nhiệt liệt tán thành.
11 Bao lần tôi đã hành hạ, tra tấn họ trong các hội trường, buộc họ phải nói xúc phạm đến Chúa Cứu Thế. Căm giận họ đến cực điểm. tôi đuổi theo khủng bố họ tại các thành phố nước ngoài.
12 "Vì mục đích ấy tôi lên thủ đô Đa-mách, được các thầy trưởng tế cho toàn quyền hành động.
13 Muôn tâu, dọc đường, vào lúc giữa trưa, tôi thấy một luồng sáng chói rực hơn mặt trời, chiếu xuống chung quanh tôi và các bạn đường.
14 Chúng tôi đều ngã xuống đất. Tôi nghe có ai gọi tôi bằng tiếng Hy-bá: “Sau-lơ! Sau-lơ! Sao con bức hại Ta? Đá vào mũi nhọn chỉ đau nhức cho con thôi!”
15 "Tôi thưa: ‘Lạy Chúa, Chúa là ai?’ Chúa đáp: ‘Ta là Giê-xu mà con đang bức hại!
16 Nhưng con hãy đứng dậy! Ta đến gặp con để tuyển chọn con làm tôi tớ Ta. Con sẽ thuật cho mọi người kinh nghiệm hôm nay và những điều Ta sẽ tiết hộ cho con.
17 Ta sẽ bảo vệ con thoát khỏi tay dân Y-sơ-ra-ên và các dân tộc khác. Ta sai con đến các dân tộc ấy
18 để mở mắt họ, dìu dắt họ từ tối tăm qua sáng láng, từ quyền lực Sa-tan quay về Thượng Đế. Nhờ niềm tin nơi Ta, họ sẽ được tha tội và hưởng cơ nghiệp với các thánh đồ.’
19 "Muôn tâu, vì thế tôi vâng phục khải tượng từ trời.
20 Tôi truyền giảng tại Đa-mách, Giê-ru-sa-lem và cả xứ Giu-đê và khắp các nước ngoài, kêu gọi mọi người phải ăn năn quay về Thượng Đế và ăn ở xứng đáng để chứng tỏ lòng ăn năn.
21 Vì thế, người Do-thái đã bắt tôi trong Đền Thờ và định giết tôi.
22 Song nhờ ơn Thượng Đế phù hộ, tôi còn sống đến ngày nay để làm chứng cho mọi người lớn nhỏ về những điều các tiên tri và Mai-sen đã báo trước:
23 Chúa Cứu Thế phải chịu chết, nhưng Ngài sống lại đầu tiên, để đem ánh sáng cứu rỗi cho dân Y-sơ-ra-ên và tất cả các dân tộc.”
24 Phao-lô nói đến đây, Phê-tu la lớn: “Phao-lô! Anh điên rồi! Anh học hỏi nhiều quá nên anh mất trí!”
25 Nhưng Phao-lô đáp: “Tôi không điên đâu, thưa tổng trấn, tôi vừa nói những lời chân thật, sáng suốt.
26 Đức vua biết rõ việc này nên tôi đánh bạo tâu trình. Tôi biết chắc không thể giấu Đức vua một chi tiết nào vì biến cố ấy chẳng phải xảy ra trong bóng tối.
27 Muôn tâu, bệ hạ tin các tiên tri không? Tôi biết bệ hạ tin!”
28 Vua Ạc-ríp-ba bảo Phao-lô: “Chỉ trong khoảnh khắc mà ngươi muốn thuyết phục ta trở thành tín đồ Chúa Cứu Thế sao?”
29 Phao-lô tâu: “Dù trong khoảnh khắc hay lâu dài, tôi cầu Thượng Đế cho bệ hạ và toàn thể quý vị nghe tôi nói hôm nay đều trở nên giống như tôi, chỉ trừ xiềng xích này thôi!.”
30 Nhà vua đứng dậy, cả tổng trấn, công chúa Bê-rê-nít và các quan khách cũng đứng lên theo.
31 Khi ra khỏi phòng, họ bảo nhau: “Người này chẳng phạm điều gì đáng bị tử hình hoặc lao tù cả.”
32 Ạc-ríp-ba bảo Phê-tu: “Nếu người này chưa khiếu nại lên Hoàng đế thì có thể tha được.”
Đáp tàu đi La-mã
1 Khi có lệnh cho chúng tôi đi tàu qua Ý-đại-lợi, Phao-lô và mấy tù nhân khác được giao cho đại úy Giu-lý, thuộc trung đoàn Âu-gút.
2 Chúng tôi xuống tàu của thành A-đa-mi; tàu này sắp chạy qua các hải cảng Tiểu Á. Có A-ri-tạc người Ma-xê-đoan, quê ở Tê-sa-long-ca cùng đi.
3 Hôm sau, chúng tôi đến Si-đôn. Giu-lý đối xử với Phao-lô rất tử tế, cho phép ông lên bờ thăm bạn hữu và được họ tiếp đãi.
4 Chúng tôi tiếp tục cuộc hành trình. Vì gió ngược tàu phải vòng lên hướng bắc đảo Síp.
5 Vượt qua hải phận Si-li-si và Bam-phi-ly, chúng tôi đến cảng My-ra thuộc xứ Ly-si.
6 Đại uý Giu-lý tìm được một chiếc tàu từ Á-lịch-sơn đến, sắp đi Ý-đại-lợi, nên cho chúng tôi xuống tàu đó.
7 Tàu phải chạy chậm và vất vả nhiều mới tới ngang thành Cơ-nít, vì gió quá mạnh chúng tôi phải chạy dọc theo bờ đảo Cơ-rết, đối ngang Sanh-môn.
8 Men theo bờ cách chật vật, chúng tôi đến Mỹ-cảng, gần thành La-sê.
9 Chúng tôi dừng tại Mỹ-cảng khá lâu. Thời tiết càng thêm bất lợi cho cuộc vượt biển, vì tiết thu phân đã qua, nên Phao-lô khuyên mọi người.
10 "Thưa anh em, tôi nhận thấy cuộc hải trình này rất nguy hiểm, không những chiếc tàu và hàng hoá bị thiệt hại mà cả sinh mạng chúng ta cũng lâm nguy!”
11 Nhưng đại uý Giu-lý chẳng quan tâm, chỉ nghe lời thuyền trưởng và chủ tàu.
12 Vì Mỹ-cảng không thuận lợi cho tàu đậu mùa đông, nên đa số đồng ý ra khơi và cố gắng đến Phượng-cảng tạm trú qua mùa đông. Cảng này thuộc đảo Cơ-rết, nhìn ra hướng tây bắc và tây nam.
Trận bão khủng khiếp
13 Gió nam bắt đầu thổi nhẹ, thuỷ thủ tưởng gặp được ngày thuận gió, liền nhổ neo cho tàu chạy men theo bờ biển.
14 Nhưng thời tiết thình lình thay đổi, bão thổi mạnh hướng đông bắc,
15 đẩy tàu ra khơi. Vì không thể đưa tàu vào bờ, chúng tôi để mặc cho tàu cuốn theo chiều gió.
16 Tàu trôi ngang đảo nhỏ Cơ-lô-đa, chúng tôi vào chỗ khuất gió, nhưng phải chật vật lắm mới neo được chiếc tàu.
17 Thuỷ thủ trục tàu lên, dùng dây thừng ràng đáy lại. Vì sợ tàu mắc cạn trên bãi cát nên họ hạ buồm xuống, rồi để mặc cho gió đưa tàu đi.
18 Qua ngày sau, cuồng phong càng thổi mạnh, họ bắt đầu quăng hàng hoá xuống biển.
19 Đến ngày thứ ba, họ tự tay vất bỏ mọi dụng cụ hàng hải ra khỏi tàu.
20 Cuồng phong tiếp tục thổi, suốt nhiều ngày không nhìn thấy mặt trời, chúng tôi chẳng còn hy vọng thoát nạn.
21 Thấy mọi người nhịn ăn đã lâu, Phao-lô bước ra khích lệ: “Thưa anh em, nếu anh em nghe tôi, đừng rời khỏi Cơ-rết, chắc chúng ta đã tránh được những thiệt hại mất mát này.
22 Bây giờ anh em hãy can đảm lên! Không một ai trong chúng ta sẽ bị thiệt mạng, chỉ phải mất chiếc tàu này thôi.
23 Vì đêm qua, một thiên sứ của Thượng Đế, là Đấng tôi thờ phượng và phục vụ, đến đứng bên cạnh,
24 bảo tôi: ‘Phao-lô, đừng sợ! Vì anh sẽ ra trước toà án Hoàng đế La-mã. Thượng Đế cũng sẽ cứu mạng những bạn đồng hành với anh.’
25 Vậy, anh em hãy vững tâm! Tôi tin chắc Thượng Đế sẽ thực hiện mọi điều Ngài hứa,
26 và chúng ta sẽ tấp vào một hòn đảo.”
27 Đêm thứ mười bốn, chúng tôi bị gió bão dồi dập trong vùng biển A-đơ-ria. Khoảng 12 giờ khuya, thuỷ thủ tưởng đã đến gần bờ.
28 Họ thả dây dò, thấy sâu độ 40 mét, đi một quãng nữa, chỉ còn 30 mét.
29 Sợ tàu chạm phải đá ngầm, họ hạ bốn chiếc neo sau lái xuống biển rồi cầu trời cho mau sáng.
30 Nhưng một số thuỷ thủ định bỏ tàu trốn đi, lấy cớ đi thả neo đàng mũi tàu để hạ chiếc thuyền con xuống biển.
31 Phao-lô bảo viên đại uý và quân lính: “Các ông không thể nào thoát nạn nếu những người kia rời tàu.”
32 Quân lính liền cắt đứt dây, chiếc thuyền con rơi xuống biển.
33 Lúc trời gần sáng, Phao-lô khuyên mọi người: “Đã mười bốn ngày nay anh em không ăn gì cả.
34 Bây giờ nên ăn để lấy sức. Dù một sợi tóc anh em cũng chẳng mất đâu!”
35 Phao-lô lấy bánh tạ ơn Thượng Đế trước mặt mọi người rồi bẻ ra ăn.
36 Được phấn khởi, mọi người đều ăn bánh.
37 Có tất cả 276 người trong tàu.
38 Ăn xong, họ quăng hết lương thực xuống biển cho nhẹ tàu.
Đắm tàu
39 Trời vừa sáng, họ thấy một cái vịnh có bãi cát, nhưng không biết thuộc hải phận nào. Bàn tính phương cách đưa tàu vào bãi xong,
40 họ cắt neo bỏ lại dưới biển, mở dây cột bánh lái rồi trương buồm mũi cho gió đưa tàu vào bờ.
41 Tàu trôi vào bãi cát bị mắc cạn, mũi tàu cắm vào cát không xê dịch được, còn đằng lái bị sóng đánh dữ dội vỡ tan tành.
42 Quân lính đề nghị giết hết tù nhân, sợ có người bơi vào bờ trốn thoát.
43 Vì muốn cứu Phao-lô, đại uý Giu-lý bác bỏ đề nghị ấy. Đại uý ra lệnh cho ai biết bơi cứ nhảy xuống nước, bơi vào bờ trước.
44 Những người còn lại bám vào tấm ván hoặc mảnh tàu. Thế là mọi người đều vào bờ an toàn.
Lên đảo Man-ta
1 Thoát nạn xong, chúng tôi được biết đây là đảo Man-ta.
2 Thổ dân tiếp đãi chúng tôi rất niềm nở. Trời đang mưa gió lạnh lẽo, họ tiếp đón chúng tôi chung quanh đám lửa lớn.
3 Phao-lô nhặt củi bỏ vào lửa, một con rắn độc bị nóng bò ra, quấn quanh tay ông.
4 Nhìn thấy rắn đeo quanh cánh tay Phao-lô, thổ dân bảo nhau: “Anh này đúng là kẻ sát nhân, dù khỏi chết chìm ngoài biển, lưới trời cũng không thoát được!”
5 Nhưng Phao-lô vất con rắn vào lửa, mà không hề hấn gì.
6 Tưởng ông sẽ bị sưng phù hoặc ngã chết tức khắc, nhưng đợi lâu chẳng thấy gì, thổ dân đổi ý kiến: “Ông này là thần thánh!”
7 Cạnh bãi biển là khu đất của chúa đảo Búp-liêu. Ông tiếp đãi chúng tôi thật nồng hậu trong ba ngày.
8 Thân phụ Búp-liêu bị sốt và lỵ, đang nằm trên giường bệnh. Phao-lô vào thăm, cầu nguyện và đặt tay chữa lành.
9 Những người đau ốm trong đảo thấy thế liền kéo nhau đến và đều được chữa lành.
10 Do đó họ càng hậu đãi chúng tôi. Khi chúng tôi từ biệt ra đi, họ mang cho chúng tôi đủ mọi thức cần dùng.
11 Sau ba tháng sống trên đảo, chúng tôi xuống tàu Song-nam tiếp tục cuộc hành trình. Tàu này từ Á-lịch-sơn đến đậu tại đảo Man-ta suốt mùa đông.
12 Chúng tôi ghé lại Sy-ra-quy ba ngày.
13 Từ đó đi vòng lên Rê-ghi-um. Ngày sau, gió nam bắt đầu thổi, nên chạy thêm một ngày nữa chúng tôi đến Bu-tô-li.
14 Các anh em tín hữu tại đây mời chúng tôi ở lại một tuần lễ. Sau đó chúng tôi đến thủ đô La-mã.
15 Anh em tín hữu thủ đô La-mã nghe tin, liền ra công trường Áp-bi-u và Ba Quán đón tiếp. Nhìn thấy anh em, Phao-lô cảm tạ Thượng Đế và tinh thần được phấn khởi.
16 Đến La-mã, Phao-lô được phép ở đâu tuỳ ý, chỉ có một người lính canh giữ.
Phao-lô giảng dạy tại thủ đô La-mã
17 Ba ngày sau, Phao-lô mời các lãnh tụ Do-thái ở thủ đô đến họp. Ông giải thích: “Thưa các anh, tôi chẳng làm điều gì phản dân hại nước, hay trái với tục lệ tổ tiên, nhưng tôi bị bắt tại Giê-ru-sa-lem và giao nộp cho người La-mã.
18 Người La-mã xét thấy tôi không phạm tội gì đáng bị tử hình, muốn trả tự do cho tôi.
19 Nhưng một số đồng bào phản đối, nên tôi buộc lòng phải khiếu nại lên Hoàng đế, chứ không phải tôi đến đây tố cáo quốc dân.
20 Vì thế tôi mời các anh đến giáp mặt chuyện trò. Chính vì niềm hi vọng của nhân dân mà tôi mang xiềng xích này.
21 Họ đáp: “Chúng tôi chẳng nhận được thư từ gì từ xứ Giu-đê nói về anh, cũng chẳng có ai từ Giê-ru-sa-lem đến đây tố cáo anh cả.
22 Tuy nhiên chúng tôi mong được nghe anh trình bày tín ngưỡng, vì chúng tôi biết Đạo này bị đồng bào phản đối khắp nơi.”
23 Đúng kỳ hẹn, họ kéo đến đông hơn trước, họp tại nhà trọ của Phao-lô. Suốt ngày, Phao-lô giảng luận về Nước Chúa, dùng năm sách Mai-sen và các sách tiên tri thuyết minh về Chúa Giê-xu.
24 Một số thính giả cảm động tin Chúa, nhưng số còn lại vẫn không tin.
25 Thấy họ bất đồng ý kiến với nhau và sửa soạn ra về, Phao-lô kết luận: “Quả đúng như lời Thánh Linh đã dùng tiên tri Ê-sa phán dạy:
26 ‘Hãy đến nói với dân này: Các ngươi nghe mà không hiểu, Nhìn mà không thấy.
27 Vì tấm lòng chai lì, Đôi tai nghễnh ngãng,Và đôi mắt khép kín. Nếu mắt họ mở ra,Tai nghe, lòng hiểu, Hẳn họ quay về với Ta Và Ta chữa lành cho.’
28 "Tôi xin loan báo cho các anh biết: ‘Đạo Cứu rỗi của Thượng Đế đã được truyền giảng cho người nước ngoài và họ sẽ tin nhận.’
30 Suốt hai năm, Phao-lô trọ tại căn nhà thuê, tiếp đón tất cả những người đến thăm.
31 Công bố Phúc âm Nước Trời, và giảng dạy về Chúa Cứu Thế Giê-xu cách bạo dạn, không bị ai ngăn cấm.